Việc quản lý, tổ chức những loại hình du lịch mang tính đặc thù này cần phải bằng những giải pháp cụ thể, tuyệt đối không buông lơi để tránh rủi ro đáng tiếc có thể xảy ra với du khách.
Lỗ hổng trong quản lý
Đầu tháng 7 vừa qua, một du khách tại thành phố Hồ Chí Minh khi tham gia trải nghiệm bay dù lượn tại bán đảo Sơn Trà (thành phố Đà Nẵng) đã gặp sự cố, bị rơi xuống rừng rậm rạp và tử vong. Ngay lập tức, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành phố Đà Nẵng đã cho tạm dừng hoạt động bay dù lượn trên núi Sơn Trà để kiểm tra lại toàn bộ quy trình nhằm bảo đảm an toàn nhất cho du khách.
Tuy nhiên, vụ tai nạn một lần nữa dấy lên những lo lắng về việc quản lý và quy trình bảo đảm an toàn cho du khách khi mà du lịch mạo hiểm đang được yêu thích.
Cũng trong mùa du lịch hè năm nay, nhiều hoạt động thể thao trên biển mang tính chất mạo hiểm như mô tô nước, lướt ván, kéo dù lượn… được tổ chức rầm rộ tại các bãi biển như: Hạ Long (Quảng Ninh), Cửa Lò (Nghệ An), Sầm Sơn (Thanh Hóa), Đà Nẵng… Điều đáng nói, các trò chơi trên được tổ chức ở ngay khu vực bãi tắm công cộng đông người, vì thế tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Điển hình như vào giữa tháng 6 vừa qua, một chiếc dù lượn gắn động cơ đã lao vào du khách, trong đó có một trẻ nhỏ tại bãi biển Hạ Long khiến dư luận bức xúc về công tác quản lý tại các bãi tắm công cộng. Dù cơ quan chức năng đã xử phạt đơn vị vi phạm nhưng vụ việc cũng đặt ra những câu hỏi về lỗ hổng trong quản lý các bãi biển tại Việt Nam.
Không phải bây giờ vấn đề quản lý, bảo đảm an toàn cho du khách đối với loại hình du lịch mạo hiểm hoặc du lịch kết hợp thể thao có yếu tố mạo hiểm mới được đặt ra. Trước đó, một số vụ tai nạn nghiêm trọng liên quan đến du lịch mạo hiểm đã xảy ra như: Du khách nước ngoài tử nạn khi khám phá thác Datanla (Lâm Đồng) vào năm 2016; du khách Ba Lan và hướng dẫn viên người Việt thiệt mạng vì tham gia trò chơi mạo hiểm tại thác Hang Cọp (Đà Lạt, Lâm Đồng) vào năm 2017 hay du khách Anh tử vong khi leo núi Fansipan (Lào Cai) vào năm 2016…
Mặc dù những tai nạn này chủ yếu là hoạt động du lịch tự phát nhưng cũng đặt ra vấn đề cấp thiết, đó là làm sao để vừa quản lý tốt, bảo đảm an toàn cho du khách, vừa thúc đẩy phát triển loại hình du lịch giàu tiềm năng này?
Sớm xây dựng, ban hành các quy định pháp lý
Theo Cục Du lịch quốc gia Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), du lịch mạo hiểm đã phát triển mạnh tại nhiều quốc gia. Việt Nam có nhiều tiềm năng phát triển du lịch mạo hiểm nhờ địa hình đa dạng gồm núi, biển, rừng và hệ thống sông suối phong phú. Các loại hình du lịch mạo hiểm khai thác nhiều chủ yếu là trekking (đi bộ đường dài), leo núi, dù lượn, khám phá hang động, lặn biển… Một số sản phẩm du lịch mạo hiểm đã tạo thành thương hiệu, mang đến giá trị cao cho địa phương như: Khám phá hang động tại Quảng Trị; leo núi tại Tuyên Quang, Lào Cai; lặn biển tại Khánh Hòa…
Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch Việt Nam (nay là Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam) Nguyễn Anh Tuấn nhận định, du lịch mạo hiểm được ưa chuộng trên thế giới và có tốc độ phát triển rất nhanh bởi nó mang lại lợi nhuận rất lớn. Tuy nhiên, việc phát triển loại hình này tại các địa phương ở Việt Nam còn nóng vội và đã xảy ra những tai nạn đáng tiếc.
Để quản lý, khai thác hiệu quả du lịch mạo hiểm, ông Nguyễn Anh Tuấn cho rằng, Việt Nam cần xây dựng và ban hành các quy định pháp lý chung về phát triển du lịch mạo hiểm trên toàn quốc. Ngoài ra, chính quyền địa phương cần tổ chức khảo sát, đánh giá, quy hoạch lại những điểm du lịch mạo hiểm, đồng thời ban hành các quy định cụ thể về quản lý, tổ chức kinh doanh dịch vụ trong du lịch mạo hiểm, kể cả những quy định dành cho du khách.
Về vấn đề này, Chủ tịch Chi hội Du lịch xanh Việt Nam (Hiệp hội Du lịch Việt Nam) Phùng Quang Thắng kiến nghị, việc cấp phép cho các đơn vị kinh doanh loại hình du lịch mạo hiểm cần có quy trình thẩm định nghiêm ngặt, chính sách bảo hiểm rõ ràng cho du khách. Đồng thời phải xử lý nghiêm những tổ chức, cá nhân tự ý kinh doanh các loại hình du lịch có yếu tố mạo hiểm.
Còn theo Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Hà Nội Nguyễn Tiến Đạt, đơn vị được cấp phép kinh doanh, tổ chức du lịch mạo hiểm cần phải có năng lực tổ chức, đào tạo đội ngũ nhân viên, hướng dẫn viên các kỹ năng đặc thù về xử lý tình huống, cứu hộ.
Vừa qua, tại cuộc họp báo thường kỳ quý II-2025 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Phó Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam Phạm Văn Thủy cho biết, sau các vụ tai nạn hi hữu liên quan đến du lịch mạo hiểm và du lịch trên biển, Cục yêu cầu các địa phương, đơn vị cần siết chặt quy trình quản lý; thường xuyên có cảnh báo thiên tai, thời tiết; nâng cao kỹ năng cứu hộ bảo đảm an toàn cho du khách.