Mỗi địa danh trong Quần thể di tích chiến trường Điện Biên Phủ - từ đồi A1, Sở Chỉ huy Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ ghi dấu sự sụp đổ của quân xâm lược, Sở Chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ tại Mường Phăng nơi Đại tướng Võ Nguyên Giáp đưa ra những quyết sách lịch sử, đến Tượng đài Chiến thắng trên đồi D1 - đều là những minh chứng cho giai đoạn lịch sử không thể nào quên. Việc gìn giữ, tôn tạo và phát huy giá trị của quần thể di tích này không chỉ là trách nhiệm với quá khứ, với những hi sinh xương máu của cha ông, mà còn là cách để lịch sử tiếp tục sống, tiếp tục kể câu chuyện về một dân tộc anh hùng, yêu chuộng hòa bình nhưng cũng kiên cường, bất khuất trong đấu tranh bảo vệ độc lập, tự do.
Trên nền tảng giá trị lịch sử hào hùng đó, Điện Biên đang từng bước khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch, biến di sản thành tài sản, đưa quần thể di tích trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch Việt Nam và quốc tế. Du khách đến Điện Biên để được “chạm” vào lịch sử, cảm nhận không khí hào hùng của những năm tháng xưa. Chị Vũ Thanh Mai, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ: “Lần đầu đến Điện Biên Phủ, khi đứng trên đồi A1, tôi thực sự choáng ngợp và tự hào. Nghe kể lại trận chiến năm xưa, nhìn những dấu tích còn đây, tôi mới thấm thía và trân trọng sự hi sinh của cha ông. Đây không chỉ là một chuyến tham quan mà là một hành trình tìm về lịch sử, bồi đắp thêm lòng yêu nước và biết ơn. Tôi nghĩ rằng, mỗi người Việt Nam nên đến đây ít nhất một lần trong đời”.
Vượt lên trên ý nghĩa của một điểm đến du lịch, Quần thể di tích chiến trường Điện Biên Phủ còn trở thành “địa chỉ đỏ” trong công tác giáo dục truyền thống cách mạng, lòng yêu nước, lý tưởng sống cho thế hệ trẻ và toàn thể nhân dân. Không có bài học lịch sử nào trực quan và sinh động hơn việc được trực tiếp đến thăm, tìm hiểu tại chính nơi diễn ra các sự kiện. Đứng trên mảnh đất từng thấm đẫm máu đào của các anh hùng liệt sĩ, nghe những câu chuyện về lòng quả cảm, sự hi sinh quên mình vì độc lập dân tộc, mỗi người như được tiếp thêm ngọn lửa niềm tin, lòng tự hào và ý thức trách nhiệm với quê hương, đất nước.
Nhiều năm qua, các hoạt động giáo dục truyền thống tại đây đã được tổ chức thường xuyên, bài bản và ngày càng đổi mới về hình thức. Các trường học trên địa bàn tỉnh thường xuyên tổ chức các chuyến đi trải nghiệm thực tế cho học sinh. Đặc biệt, chương trình trải nghiệm “Chúng em làm chiến sĩ Điện Biên” đã trở thành một hoạt động ngoại khóa ý nghĩa, giúp các em học sinh không chỉ tìm hiểu lịch sử mà còn được rèn luyện tính kỷ luật, tinh thần đồng đội, lòng biết ơn thông qua các hoạt động mô phỏng cuộc sống, chiến đấu của bộ đội Cụ Hồ năm xưa.
Bà Nguyễn Thị Hồng, Phó phòng Phát huy Giá trị di tích (Ban Quản lý di tích tỉnh) cho biết: Tham gia hoạt động trải nghiệm, học sinh mặc quân phục, tập điều lệnh, hành quân, tham gia các trò chơi mô phỏng kéo pháo, tải đạn... Những trải nghiệm thực tế này để lại ấn tượng sâu sắc, giúp các em hiểu và yêu lịch sử dân tộc một cách tự nhiên. Theo thống kê của đơn vị, từ năm 2020 đến nay, đã có 4.315 lượt học sinh tới tham quan, 3.094 lượt học sinh tới trải nghiệm “Chúng em là chiến sĩ Điện Biên” tại các điểm di tích.
Một điểm nhấn đặc biệt và ý nghĩa trong thời gian gần đây là việc tổ chức kết nạp đảng viên ngay tại các điểm di tích lịch sử quan trọng như Sở Chỉ huy chiến dịch Mường Phăng hay Tượng đài Chiến thắng Điện Biên Phủ. Mới đây, Chi bộ Trường Tiểu học Châu Khê 1, TP. Từ Sơn (tỉnh Bắc Ninh) đã tổ chức Lễ kết nạp đảng viên cho 5 quần chúng ưu tú tại Di tích đồi D1 trong hành trình về nguồn tại TP. Điện Biên Phủ. Trong không khí trang nghiêm, linh thiêng, dưới lá cờ Đảng, cờ Tổ quốc và anh linh các anh hùng liệt sĩ, những quần chúng ưu tú tuyên thệ lời thề sắt son. Hoạt động này không chỉ mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc về lý tưởng cách mạng, về trách nhiệm của người đảng viên, mà còn khẳng định sự tiếp nối truyền thống vẻ vang của các thế hệ đi trước, thắp sáng niềm tin vào con đường mà Đảng và Bác Hồ đã lựa chọn.
Theo thông tin từ Ban Quản lý di tích tỉnh, từ đầu năm đến nay, các điểm di tích đã đón gần 73.400 lượt khách du lịch, trong đó 944 lượt khách quốc tế. Điều đó khẳng định, với những giá trị lịch sử, văn hóa và tinh thần trường tồn, cùng với sự quan tâm đầu tư đúng hướng và sự chung sức đồng lòng của cả cộng đồng, Quần thể di tích chiến trường Điện Biên Phủ chắc chắn sẽ tiếp tục tỏa sáng, là điểm đến du lịch hấp dẫn, một “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống hiệu quả. Đồng thời, đây còn là biểu tượng vững bền của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, của khát vọng hòa bình và ý chí vươn lên của dân tộc Việt Nam trong dòng chảy hội nhập và phát triển.