Theo chỉ đạo của Trung ương, UBND cấp tỉnh lập danh sách và dự kiến phương án xử lý trụ sở, tài sản công của cơ quan, tổ chức, đơn vị ở cấp huyện và cấp xã thuộc phạm vi quản lý, kèm theo đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã. Mới đây, tại hội nghị cho ý kiến về phương án sắp xếp, xử lý tài sản công và các chương trình, dự án trong quá trình tổ chức lại mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, lãnh đạo UBND tỉnh đã khẳng định ưu tiên chuyển đổi công năng các trụ sở, công trình dôi dư sau sắp xếp sang phục vụ lợi ích cộng đồng như: Trường học, trạm y tế, thư viện, thiết chế văn hóa - thể thao, công viên... góp phần nâng cao đời sống người dân và hiệu quả sử dụng đất công.
Thông tin từ chính quyền cấp xã, huyện, nhiều trụ sở dôi dư sau sắp xếp đã được các đơn vị trường học (chưa đảm bảo về cơ sở vật chất) đề xuất xin tiếp nhận để mở rộng trường lớp học. Một trong những đơn vị đó tại địa bàn huyện Tủa Chùa là Trường PTDTBT THCS Tủa Thàng. Trường nằm cạnh UBND xã Tủa Thàng, có diện tích nhỏ hẹp, chia tách thành 3 khu không liền kề, gồm: Dãy nhà lớp học và 1 khu bán trú trước trường tiểu học, 1 khu bán trú sau trường mầm non (cả 3 trường mầm non, tiểu học, THCS cùng cụm). Trường hiện có 8 phòng học kiên cố, 6 phòng tạm, năm học tới thiếu 2 phòng học. Phòng chức năng và phòng bộ môn mới chỉ có 1 phòng Tin học và 1 phòng họp. Sân trường hiện rộng khoảng 700m2, chật hẹp, khó tổ chức các hoạt động tập thể. Trường không có phòng công vụ, giáo viên nhà xa phải thuê ở ngoài.
Ông Trần Văn Huấn, Hiệu trưởng Trường PTDTBT THCS Tủa Thàng cho biết: Năm học tới dự kiến Trường có 16 lớp với 620 học sinh. Với cơ sở vật chất hiện tại, để khắc phục khó khăn, vào năm học có thể trường phải dồn lớp, sử dụng thư viện và phòng họp làm phòng học. Trước đó, theo lộ trình tháng 5 vừa rồi trường kiểm định lại chất lượng giáo dục mức độ 2 và công nhận lại chuẩn quốc gia mức độ 1 nhưng cơ sở vật chất không đảm bảo nên nhà trường làm văn bản đề nghị dừng kiểm định.
Thực hiện chủ trương sắp xếp bộ máy chính quyền, dự kiến xã Tủa Thàng sáp nhập với xã Huổi Só (huyện Tủa Chùa), đặt trụ sở tại xã Huổi Só nên nhà trường đã trao đổi, đề xuất với xã kiến nghị lên cấp trên bàn giao trụ sở Đảng ủy - HĐND - UBND xã cho Trường. Trụ sở xã có diện tích khoảng 2.000m2. Nếu trường được tiếp nhận trụ sở xã có thể giải bài toán cấp bách về phòng lớp học, đồng thời mở rộng diện tích không gian hoạt động, khuôn viên, sân chơi bãi tập, thu gọn nhà bán trú về một khu để dễ quản lý.
Trường PTDTBT Tiểu học và THCS Nậm Khăn (huyện Nậm Pồ) cũng chung tình trạng trên. Ông Nguyễn Văn Bốn, Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học và THCS Nậm Khăn cho biết: “Trường đã kiến nghị lên xã, huyện xin được tiếp nhận cơ sở vật chất trụ sở xã Nậm Khăn sau khi xã sáp nhập. Cơ bản chủ trương cấp trên đồng thuận với đề xuất, đang chờ quyết định của tỉnh. Nếu được sẽ giải quyết khó khăn trước mắt về thiếu lớp học”.
Trường PTDTBT Tiểu học và THCS Nậm Khăn nằm sau trụ sở xã Nậm Khăn, có diện tích khoảng 5.000m2. Năm học 2025 - 2026, Trường dự kiến cho 3 lớp ghép tiểu học ở bản về trung tâm nhằm giảm số lượng lớp, tiết kiệm nhân lực, dễ quản lý học sinh và nâng cao chất lượng giáo dục. Năm học 2025 - 2026, Trường dự kiến bố trí 17 lớp ở 2 cấp học nhưng hiện Trường có 12 phòng học kiên cố, 2 phòng tạm; một số lớp phải học nhờ phòng tin học, phòng thư viện... Theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, ngoài phòng học, tối thiểu cần có 2 phòng khoa học tự nhiên, 1 phòng khoa học xã hội, 1 phòng công nghệ, 1 tin học, 1 ngoại ngữ, 1 phòng đa chức năng, 2 phòng tổ chuyên môn, phòng tư vấn học sinh... tuy nhiên Trường chưa bố trí được các phòng chức năng này.
Hai cơ sở giáo dục kể trên không phải là những trường hợp cá biệt, mà toàn tỉnh ta có nhiều nhà trường thiếu phòng, lớp học, không gian học tập hoặc có nguy cơ sạt lở, sụt lún, kiến nghị xin được tiếp nhận trụ sở cơ quan dôi dư sau sáp nhập, để khắc phục khó khăn về cơ sở vật chất, đáp ứng yêu cầu dạy và học. Đây là nguyện vọng hoàn toàn chính đáng và nhân văn, góp phần chuẩn bị tích cực cho năm học tới và quan tâm, dành nguồn lực cho phát triển giáo dục.