Khi tên trường không còn tính thực tiễn

Việc thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và tiếp nhận các trường học về UBND cấp xã quản lý là bước đi quan trọng trong công cuộc cải cách hành chính của tỉnh. Tuy nhiên, quá trình này đã phát sinh bất cập liên quan đến tên gọi của một số trường học.

Cụ thể như tên gọi của các trường THPT thường có địa danh thành phố, thị xã, huyện. Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025, các đơn vị hành chính cấp thành phố, huyện, thị xã đã không còn, khiến cho tên gọi của các ngôi trường này không còn đúng, phù hợp với thực tế. Còn với các trường mầm non, tiểu học, THCS thường gắn với xã, trong nhiều nhiều xã sáp nhập đã không còn tồn tại tên gọi cũ.

Để khắc phục những bất cập này và thống nhất tên gọi các cơ sở giáo dục trên toàn tỉnh, ngành Nội vụ, Giáo dục và Đào tạo đã ban hành văn bản, yêu cầu các địa phương, cơ sở giáo dục rà soát lại tên trường, đề xuất đổi tên đối với những trường có tên gọi không phù hợp với đơn vị hành chính mới hoặc các quy định hiện hành. Việc đổi tên phải đảm bảo tính ổn định, lâu dài và không được trùng lặp với tên của tỉnh hoặc tên của một đơn vị hành chính cấp xã khác. Sau khi rà soát, các đơn vị xây dựng tờ trình đề nghị đổi tên, trong đó nêu rõ lý do, sự cần thiết của việc thay đổi và phương án tên gọi mới.

Trình tự, thủ tục đổi tên được quy định chặt chẽ và bài bản. Sở Giáo dục và Đào tạo cùng UBND các xã, phường sau khi có tờ trình sẽ gửi về Sở Nội vụ để tổng hợp. Sở Nội vụ có trách nhiệm tổng hợp tất cả phương án, báo cáo Ban Thường vụ Đảng ủy UBND tỉnh và trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy theo đúng quy định về phân cấp quản lý. Sau khi có ý kiến chấp thuận của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh sẽ ban hành quyết định đổi tên đối với các trường THPT thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo, đồng thời ra thông báo để UBND các xã, phường ban hành quyết định đổi tên các trường học thuộc thẩm quyền của mình.

Tên gọi mới phù hợp

Thông tin từ Sở Giáo dục và Đào tạo đối với khối THPT (trực thuộc Sở), có 29/33 trường đã đề xuất đổi tên, chủ yếu là bỏ các từ "huyện", "thị", "thành phố" hoặc đặt tên mới phù hợp và ý nghĩa hơn.

Đơn cử Trường THPT huyện Điện Biên đề xuất đổi tên thành Trường THPT Hoàng Công Chất. Thầy Trần Huy Hoàng, Hiệu trưởng nhà trường, nêu rõ: “Đến nay cấp huyện không còn nên tên trường có chữ huyện đứng trước không còn phù hợp. Hơn nữa trường đứng chân tại địa bàn nổi tiếng với chiến công người anh hùng áo nâu Hoàng Công Chất đánh đuổi giặc Phẻ, bảo vệ mảnh đất Mường Thanh, vùng biên cương Tây Bắc. Đồng thời có di tích Thành Bản Phủ - Đền Hoàng Công Chất, cùng Lễ hội gắn liền với địa danh này đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Vì vậy Trường đề xuất đổi tên thành Trường THPT Hoàng Công Chất để tưởng nhớ công ơn của vị anh hùng”.

Nhiều trường khác cũng đã đề xuất đổi tên phù hợp với địa bàn như: Trường THPT Nậm Pồ thành Trường THPT Nà Hỳ, Trường PTDTNT THPT huyện Điện Biên thành Trường PTDTNT THPT Mường Thanh, Trường THPT Chà Cang thành Trường THPT Mường Chà, Trường THCS và THPT Tả Sìn Thàng thành Trường THCS và THPT Sín Chải, Trường THPT Mường Chà thành Trường THPT Na Sang, Trường PTDTNT THPT huyện Điện Biên Đông thành Trường PTDTNT THPT Na Son...

Đối với các trường mầm non, tiểu học, THCS trực thuộc xã quản lý cũng đã đề xuất đổi tên, được xã tổng hợp chuyển lên cấp trên. Tại xã Na Sang – đơn vị hành chính mới được thành lập trên cơ sở sáp nhập thị trấn Mường Chà, xã Na Sang, Ma Thì Hồ và Sa Lông – có tổng cộng 14 đơn vị trường học. Ông Trần Hồng Quân, Chủ tịch UBND xã Na Sang cho biết: “Sau khi sáp nhập, có 3 đơn vị trường học trước đây thuộc thị trấn Mường Chà cũ, tên gọi không còn phù hợp. UBND xã đã chỉ đạo các trường rà soát và đề xuất phương án đổi tên để đảm bảo đúng quy định”.

Theo đó, Trường Mầm non thị trấn Mường Chà dự kiến đổi tên thành Trường Mầm non Hoa Mai. Trường Tiểu học thị trấn Mường Chà được đề xuất đổi thành Trường Tiểu học Na Sang (xã hiện đã có Trường Tiểu học số 1 và số 2 Na Sang). Còn Trường THCS thị trấn Mường Chà dự kiến đổi tên thành Trường THCS số 1 Na Sang, nhằm thống nhất cách gọi và tránh nhầm lẫn với Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú THCS Na Sang hiện có.

Chuyển đổi tên gọi tuy là chi tiết nhỏ nhưng thể hiện sự chỉn chu, quyết tâm của tỉnh trong công cuộc xây dựng bộ máy quản lý tinh gọn, hiệu quả. Việc đổi tên trường học không chỉ là một công tác hành chính đơn thuần mà khi tên gọi phản ánh đúng vị trí địa lý, tính pháp lý và truyền thống văn hóa – lịch sử của địa phương, trường học sẽ có nền tảng vững chắc hơn trong hoạt động giáo dục, hợp tác và phát triển lâu dài trong bối cảnh mới.