Ngày chủ nhật cuối tuần, thời tiết nắng nhẹ khá thích hợp để dạo phố, mua sắm, nhưng tại chợ Trung tâm 1, Tp. Điện Biên Phủ khung cảnh đìu hiu, vắng hơn cả chợ chiều. Một số ki-ốt đóng cửa, các gian hàng mở cửa chỉ có người bán không thấy người mua. Bà Vũ Thị Lan, tiểu thương kinh doanh đồ nông sản khô (chuối rừng, các loại cây dược liệu) chia sẻ: Xung quanh cửa hàng nhà tôi có khoảng chục gian hàng, buôn bán đồ nông sản. Tuy nhiên, hiện nay có 5 - 6 gian hàng treo biển chuyển nhượng quán, thanh lý hàng... Những hộ còn lại như nhà tôi cố trụ, hoạt động cầm chừng đợi đến cận Tết Nguyên đán hy vọng buôn bán sẽ khá hơn. Theo bà Lan, gian hàng ở đây được thuê với giá dao động từ 10 - 15 triệu đồng/tháng. Nếu mỗi ngày chúng tôi không bán được 500.000 đồng thì hôm đó không đủ tiền thuê nhà. Tôi kinh doanh đã 30 năm, chưa thấy năm nào kinh doanh, buôn bán lại khó khăn như năm nay, 4 đến 5 hôm nay tôi chưa bán được món hàng nào, tình trạng ế ẩm kéo dài mấy tháng nay rồi. Cách nhà tôi mấy gian hàng, có người mới vào thuê ki-ốt nhưng kinh doanh thất bại, người này mang nợ hàng trăm triệu đồng, dẫn đến trả mặt bằng, giờ đi đâu không rõ.
Chị Nguyễn Thị Hòa, tiểu thương kinh doanh quần áo - giày dép tại Trung tâm thương mại Him Lam Plaza thể hiện sự buồn chán khi vắng khách mua. Vắng khách "thu không đủ chi", nhiều tiểu thương buộc phải đóng cửa hoặc tìm địa điểm thuê giá rẻ hơn để cắt giảm chi phí. "Buôn bán ế ẩm nhưng tôi vẫn phải cố "bám trụ", không nghỉ bán hàng được vì tồn đọng vốn nhiều, nghỉ bán thì số hàng này biết để đi đâu" - chị Hòa chia sẻ.
Các tiểu thương kinh doanh tại chợ Trung tâm 1 cho biết: Các gian hàng có mức giá thuê khác nhau, tùy theo chiều dài, rộng của gian hàng. Những gian vị trí đẹp giá thuê lên tới chục triệu đồng mỗi tháng. Các mặt hàng bày bán tại đây khá phong phú, đa dạng, giá cả phải chăng, nhưng tình trạng buôn bán ế ẩm đã diễn ra mấy tháng nay bởi vắng khách mua sắm. Khi được hỏi về hướng tháo gỡ khó khăn kinh doanh, hầu hết tiểu thương đều mong muốn có chính sách hỗ trợ giảm tiền thuê mặt bằng. Bởi lẽ, chi phí sinh hoạt cả gia đình trông chờ vào cửa hàng, ki-ốt kinh doanh trong khi giá thuê mặt bằng cao, không có khách mua sắm.
Ven trục đường 279 thuộc phường Tân Thanh, Tp. Điện Biên Phủ, không khó bắt gặp những ngôi nhà mặt tiền treo biển cho thuê nhà với giá ưu đãi đặc biệt, thanh lý hàng bàn giao mặt bằng... Một chủ hộ cho thuê mặt bằng kinh doanh tại phường Tân Thanh cho biết: Giá thuê tại đây được đánh giá khá cao nhưng là thời điểm trước đây. Hiện nay, chúng tôi đã giảm giá xuống còn 3 - 5 triệu đồng/tháng, tuy đã treo biển mấy tháng qua nhưng vẫn chưa có ai hỏi thuê. Cách đây vài năm, mặt bằng diện tích từ 80 - 100m2 có giá thuê 7 - 12 triệu đồng/tháng.
Tình trạng trả mặt bằng và treo biển cho thuê lại quán khá phổ biến tại tuyến đường Nguyễn Chí Thanh (đường 15m cũ) phường Mường Thanh, Tp. Điện Biên Phủ. Theo anh Đỗ Văn Hòa, quán cắt tóc tại đường Nguyễn Chí Thanh: Nếu thuê cả nhà vừa để kinh doanh và ở có giá dao động từ 4 - 5 triệu đồng/tháng, thuê mặt tiền kinh doanh thì giá khoảng 3 - 4 triệu đồng/tháng. Một ngày mà tôi không đủ 5 khách đến quán cắt tóc, coi như ngày đó tôi không đủ tiền nhà, chưa tính công và tiền điện nước. Tình hình kinh doanh ngày càng khó khăn khiến các hộ kinh doanh không đủ kinh phí duy trì cửa hàng đành phải trả mặt bằng. Dù mặt bằng cho thuê trống, ít người thuê nhưng các chủ sở hữu vẫn... không giảm giá thuê. Điều này phản ánh nghịch lý "giá cho thuê không tương xứng với nhu cầu thực tế, tạo áp lực lớn lên người thuê dẫn đến trả lại mặt bằng cho thuê.
Thay đổi theo xu hướng tiêu dùng
Kinh doanh khó khăn, thưa vắng khách mua được nhiều tiểu thương cho rằng do xu hướng tiêu dùng mới. Đại dịch Covid-19 đã làm thay đổi thói quen người tiêu dùng, đặc biệt đối với lớp trẻ dần quen với việc mua bán trực tuyến bởi sự tiện lợi, không cần ra ngoài chỉ với vài thao tác qua điện thoại, máy tính có thể mua được mọi mặt hàng, giao hàng tận nhà. Thương mại điện tử phát triển, việc mua bán không nhất thiết phải đặt cửa hàng ngoài mặt tiền đường lớn, chỉ cần ngồi tại nhà trong hẻm cũng có thể giao dịch mua bán với khách hàng mọi lúc, mọi nơi. Việc mua bán online, thương mại điện tử giúp người mua hàng giảm thời gian, công sức trực tiếp đi mua sắm, nhất là trong điều kiện thời tiết nắng nóng, mưa dầm...
Sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt trong ngành bán lẻ với ưu thế vượt trội của thương mại điện tử làm cho các chợ truyền thống, cửa hàng kinh doanh vốn đã khó khăn lại càng đìu hiu vắng khách. Thêm vào đó, trong bối cảnh kinh tế khó khăn, người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu, tập trung các mặt hàng thiết yếu nên người mua sắm giảm. Giá thuê mặt bằng không giảm, thương mại điện tử phát triển trong khi người mua thưa vắng sẽ khiến việc kinh doanh bán lẻ khó khởi sắc.