Để tìm hiểu rõ lý do, phóng viên đã có mặt tại các tỉnh Sơn La, Điện Biên và Lào Cai, nơi có rất nhiều cửa hàng, ki-ốt đang tạm thời ngừng mở cửa phục vụ người tiêu dùng… Việc đóng cửa ngừng kinh doanh xảy ra đúng vào thời điểm các tỉnh, thành phố thành lập các tổ công tác triển khai đợt cao điểm đấu tranh, ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và buôn bán hàng giả, hàng nhái, kém chất lượng.

Sự việc trên, không chỉ gây hoang mang dư luận mà còn ảnh hưởng tới việc trao đổi hàng hóa, phục vụ nhu cầu của người dân trên địa bàn những ngày vừa qua. Khoảng 500 hộ kinh doanh tại các khu chợ trung tâm hay dọc một số trục chính của các huyện, thị xã, thành phố Sơn La đóng cửa im lìm.

Chợ trung tâm thành phố Sơn La, nơi có 271 điểm bán hàng cố định và hơn 80 điểm bán hàng không cố định thời điểm này cũng tạm dừng buôn bán. Ông Đoàn Mạnh Cường, Trưởng Ban quản lý chợ trung tâm thành phố Sơn La cho biết, có 180 điểm bán hàng cố định các mặt hàng quần áo, giày dép đóng cửa từ ngày 1/6. Do các hộ chia sẻ nhau thông tin từ mạng xã hội về việc các tỉnh đã xử phạt, tịch thu rất nhiều hàng hóa sau khi có các đoàn đi kiểm tra. Ban Quản lý chợ đã nắm bắt tình hình, báo cáo lãnh đạo thành phố và Sở Công thương.

Trong ngày 2/6, Ủy ban nhân dân thành phố Sơn La đã có văn bản khẩn, chỉ đạo Ban Quản lý các chợ và Ủy ban nhân dân các xã, phường đẩy mạnh tuyên truyền, giải thích và vận động các hộ kinh doanh quay lại buôn bán bình thường, không chia sẻ những thông tin chưa được kiểm chứng.

Tại tỉnh Lào Cai, gần một tuần nay, hàng loạt cửa hàng, ki-ốt ở thành phố, khu vực biên giới của tỉnh đóng cửa sau khi các cơ quan chức năng mở đợt cao điểm xử lý buôn bán hàng cấm, hàng lậu, hàng giả.

Theo thống kê của Ban Quản lý chợ Cốc Lếu, từ ngày 1 đến ngày 3/6, đã có gần 450 hộ kinh doanh tạm ngừng hoạt động tại các khu A, B. Chị Đ.T.T.L, tiểu thương kinh doanh tại ki-ốt tầng 2, khu A, chợ Cốc Lếu cho biết: Các mặt hàng kinh doanh tại đây chủ yếu quần áo được nhập từ nhiều nguồn khác nhau, trong đó có nhập cả các sản phẩm như thổ cẩm, vải từ người dân bản địa nên không có hóa đơn chứng minh nguồn gốc xuất xứ.

Khi nghe tin có đợt kiểm tra, chị và một số tiểu thương khác đã đóng cửa ki-ốt để tránh bị xử phạt. Địa bàn thành phố Điện Biên Phủ (tỉnh Điện Biên) cũng có hàng loạt cửa hàng, ki-ốt đóng cửa. Dễ nhận thấy nhất khu chợ Noong Bua, phường Noong Bua; chợ Trung tâm 1 và các cửa hàng dọc tuyến đường Võ Nguyên Giáp.

Theo tìm hiểu của phóng viên, các tiểu thương đóng cửa do lo ngại việc kiểm tra hàng hóa, chất lượng và hóa đơn hàng hóa không đầy đủ. Chị L.T.H, tiểu thương kinh doanh tại chợ Noong Bua chia sẻ: “Nghe nói sắp có đợt kiểm tra từ các cơ quan chức năng của tỉnh về nguồn gốc xuất xứ hàng hóa, giấy tờ. Tôi và nhiều hộ kinh doanh khác đã tạm đóng cửa để nghe ngóng tình hình”.

Ông Vũ Hồng Sơn, Giám đốc Sở Công thương tỉnh Điện Biên cho biết, việc đóng cửa không hoàn toàn vì chất lượng hàng hóa mà chủ yếu do người dân đợi hướng dẫn để hoàn thiện thủ tục thuế, bên cạnh đó, một số tiểu thương do nghe ngóng thông tin từ mạng xã hội chưa được kiểm chứng về nội dung kiểm tra của các đoàn liên ngành nên đã tạm dừng hoạt động kinh doanh, buôn bán. Đa số những hộ kinh doanh đóng cửa tạm ngừng buôn bán và kinh doanh do tâm lý lo ngại hàng hóa liên quan đến hóa đơn, chứng từ. Phần lớn hàng hóa được nhập từ các đầu mối lớn hoặc qua nhiều đầu mối trung gian, nên khó bảo đảm đủ giấy tờ hợp lệ, nhất là với hộ buôn bán nhỏ, truyền thống.

Là người kinh doanh nhiều năm tại chợ Cốc Lếu, chị N.T.H chia sẻ, các mặt hàng điện tử được bày bán ở đây chủ yếu là hàng xách tay theo diện cư dân biên giới được thu gom lại để bán. Khi có thông báo về việc kiểm tra và xử phạt nếu mua bán hàng không có hóa đơn chứng từ , tiểu thương không dám mở ra bán.

Còn anh V.V.D, một chủ đại lý thức ăn chăn nuôi tại thành phố Điện Biên Phủ, cho biết, trên các diễn đàn mạng xã hội hiện có rất nhiều thông tin liên quan đến chính sách thuế, nên nhiều hộ kinh doanh chưa hiểu rõ đã chủ động đóng cửa hàng, tạm ngừng kinh doanh. Trong đó, có những thông tin như: “thanh toán qua chuyển khoản cá nhân sẽ bị trừ lại 1,5% khi nộp thuế…”. Điều đó khiến nhiều cửa hàng hiện tại không nhận thanh toán qua chuyển khoản.

Trước tình trạng hàng loạt hộ kinh doanh trong tỉnh đóng cửa, tạm dừng kinh doanh, bà Đỗ Thị Bích Châu, Phó Giám đốc Sở Công thương tỉnh Sơn La khẳng định: Nếu kinh doanh đúng quy định pháp luật, không buôn bán hàng giả, hàng nhái và kém chất lượng thì các hộ kinh doanh không có gì phải lo lắng, cứ kinh doanh bình thường. Việc các tỉnh, thành phố trong cả nước tổ chức các đoàn kiểm tra theo chỉ đạo của Chính phủ với mục đích bảo vệ người tiêu dùng và những người buôn bán, kinh doanh đúng quy định của pháp luật.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La cũng đã có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn rất cụ thể nội dung của các đoàn kiểm tra, hướng dẫn cho các hộ. Trong đó, yêu cầu không kiểm tra chồng chéo, giao Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố nắm bắt dư luận xã hội, thống kê rõ danh sách các cơ sở cố tình đóng cửa gây cản trở công tác kiểm tra, kiểm soát nhằm có phương án giải quyết đối với các cơ sở nói trên; tập trung kiểm tra các mặt hàng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng…

Ông Nguyễn Quốc Huy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Lào Cai cho rằng: Để khắc phục tình trạng này, cả trước mắt và lâu dài, các chợ, cơ quan chức năng và chính quyền thành phố cần tổ chức các buổi tuyên truyền, hướng dẫn cụ thể về quy định pháp luật liên quan đến nguồn gốc hàng hóa, hóa đơn, chứng từ. Tiếp tục cung cấp biểu mẫu cam kết không kinh doanh hàng giả, hàng lậu cho các tiểu thương ký và thực hiện.

Ông Nguyễn Văn Thản, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Sơn La, thông tin thêm: Đối với hộ kinh doanh cần chủ động rà soát lại nguồn gốc hàng hóa, bổ sung các giấy tờ cần thiết theo quy định. Đồng thời phối hợp và phản hồi kịp thời với Ban Quản lý chợ khi có yêu cầu kiểm tra, hướng dẫn. Trước mắt, thành phố đang tăng cường tuyên truyền, vận động tiểu thương sớm ổn định tâm lý, yên tâm buôn bán trở lại để phục vụ nhu cầu tiêu dùng của người dân và bảo đảm ổn định an ninh, trật tự trên địa bàn.

Các tỉnh Sơn La, Điện Biên và Lào Cai đang tiếp tục tập trung các đợt kiểm tra có lộ trình, thông tin định hướng rõ ràng. Quá trình kiểm tra đúng với tinh thần chỉ đạo theo Công điện 65/CĐ-TTg ngày 15/5/2025 của Thủ tướng Chính phủ, tránh gây tâm lý hoang mang, lo lắng cho tiểu thương.

Đồng thời, các tỉnh cũng đã tổ chức đối thoại, hỗ trợ pháp lý đối với các trường hợp kinh doanh không cố ý vi phạm, có thiện chí khắc phục; bảo đảm quy trình kiểm tra minh bạch, công bằng, hạn chế tiêu cực trong thi hành công vụ, ảnh hưởng đến việc buôn bán, kinh doanh của người dân.