Đánh bắt cá thủy tinh chiều tối khu vực lòng hồ thủy điện Sơn La.

Cá thủy tinh hay còn gọi cá ngần, cá sữa… là loài đặc sản nổi tiếng trên sông Đà. Cá thủy tinh có nhiều tên gọi dựa trên đặc điểm không xương, chỉ dài 5 - 7cm, thân mềm, trắng như sữa.

Cá thủy tinh với màu trắng sữa đặc trưng.

Cá thủy tinh không phải loại thủy sản nuôi, một năm chỉ xuất hiện một giai đoạn nhất định trên sông Đà, là loài sống ở tầng nước sâu, một ngày chỉ ngoi lên mặt nước khoảng 15 -  20 phút. Mùa đông cá thủy tinh lẩn trốn khá kỹ dưới đáy hồ, chỉ khi thời tiết ấm áp, cá thủy tinh mới nổi, bơi từng đàn và kiếm ăn. Mùa đánh bắt cá thủy tinh kéo dài hay ngắn phụ thuộc chủ yếu vào mực nước xuống sớm hay muộn.

Để đánh bắt cá thủy tinh, ngư dân dùng lưới mắt nhỏ, căng vào hai thanh sắt hoặc gỗ dài 10 - 20m, một đầu cố định ở mũi thuyền, đầu còn lại mở rộng vó theo hình chữ A rồi dùng thuyền đẩy dọc theo lòng sông xúc, vớt cá.

Thuyền được căng lưới xúc di chuyển tới khu vực đánh bắt cá thủy tinh.

Anh Phạm Văn Quyết, phường Sông Đà, TX. Mường Lay chia sẻ: Năm nay nước xuống muộn nên mùa đánh bắt cá thủy tinh muộn hơn mọi năm. Đến mùa mưa, khi nước sông bắt đầu đục thì kết thúc mùa đánh bắt cá thủy tinh. Việc đánh bắt cá thủy tinh chủ yếu dựa vào kinh nghiệm bởi cá sống ở mực nước sâu, nếu may mắn gặp đàn cá nổi mặt nước thì sẽ thu hoạch nhiều hơn. Thời gian đánh bắt cá thủy tinh thường vào sáng sớm và chiều tối. Đây là khoảng thời gian nhiệt độ không quá cao, ngư dân đánh bắt dễ gặp các đàn lớn cá thủy tinh nổi trên mặt nước. Trung bình một ngày chạy thuyền xúc cá khoảng 4 - 5 tiếng thu hoạch từ 5 - 15kg, bán với giá 160.000 đồng/kg.

Từng chú cá thủy tinh béo, trắng muốt trước khi đến tay khách hàng cũng trải qua khá nhiều công đoạn. Sau khi đánh bắt, cá thủy tinh thường lẫn rất nhiều cá bống, cá mương. Ngư dân phải tỉ mỉ đãi, nhặt sạch cá tạp bị lẫn, thời gian lọc thường kéo dài vài tiếng trước khi được đóng gói tiêu thụ.

Cá thủy tinh có vị ngọt mát, không tanh, thịt dai, dễ chế biến, chỉ sống ở vùng nước sạch, không thể nuôi nhốt như các loài cá khác. Mặc dù nhỏ nhưng cá thủy tinh có hàm lượng dinh dưỡng rất cao, có lợi cho sức khỏe như: Tốt cho tim mạch, điều hòa huyết áp, giảm mỡ máu… Nên cá thủy tinh sông Đà luôn được săn đón bởi các thực khách.

Cũng theo anh Quyết chia sẻ, cá thủy tinh thường được đóng gói nửa cân, bảo quản lạnh đảm bảo sự tươi ngon của cá. Thương lái mua chủ yếu ở khu vực miền xuôi như Hà Nội, Hải Phòng, với đơn hàng lớn vài chục cân thường đặt trước vài ngày. Với khách lẻ thường mua vài cân để cấp đông ăn dần, bởi đánh bắt cá thủy tinh chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, không phải lúc nào cũng có sẵn.