Gia đình anh Lường Văn Thành, xã Mường Phăng hiện trồng hơn 500 gốc nho Hạ Đen. Vụ nho năm nay, gia đình anh Thành thu hoạch hơn một tấn nho quả. Trung tuần tháng 7 là thời điểm mùa thu hoạch nho của gia đình anh Thành và một số hộ dân trên địa bàn xã Mường Phăng kết thúc. Dù sản phẩm nho Mường Phăng đã hết mùa nhưng tại một số chợ trên địa bàn phường Điện Biên Phủ, người dân vẫn rao bán “nho Mường Phăng chính gốc”.

“Gia đình tôi kết thúc thu hoạch từ khoảng giữa tháng 7. Thế nhưng mới đây, đến phường Điện Biên Phủ vẫn thấy có người bán nho gắn mác Mường Phăng, giá chỉ 70.000 - 80.000 đồng/kg. Trong khi giá bán thật của nho nhà tôi là 150.000 đồng/kg. Nhìn thì giống, nhưng ăn thì không thể bằng. Họ lấy danh nghĩa “nho Mường Phăng” để bán hàng không đúng thực tế sản phẩm, khi người tiêu dùng ăn thấy không ngon, lại tưởng nho Mường Phăng không ngon, bao công sức xây dựng thương hiệu sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng” - anh Thành chia sẻ.

Giống nho Hạ Đen được người dân Mường Phăng trồng vài năm trở lại đây. Nhờ thổ nhưỡng và khí hậu đặc trưng, nho trồng tại đây được người tiêu dùng đánh giá có chất lượng khá cao, vị ngọt thanh, quả mọng và ít sâu bệnh. Dù chưa có chỉ dẫn địa lý chính thức, song hiện nay, nho Mường Phăng đang dần khẳng định vị thế trên thị trường địa phương, trở thành lựa chọn yêu thích của nhiều gia đình tại Điện Biên mỗi mùa hè.

Anh Thành cho biết thêm, hiện nay, toàn xã Mường Phăng chỉ có ba hộ gia đình trồng nho Hạ Đen, với khoảng 2.000 gốc. Trong đó, thời gian thu hoạch nho kéo dài vỏn vẹn trong vòng một tháng (từ giữa tháng 6 đến giữa tháng 7 hàng năm). Vậy mà giờ người ta rao bán tràn lan cả tháng sau với giá rẻ, khiến nhiều người không khỏi nghi ngờ.

Sau khi phát hiện sự việc, anh Thành chia sẻ trên mạng xã hội và nhận được nhiều ý kiến của người tiêu dùng. Chị Nguyễn Thị Ngần, xã Thanh Nưa chia sẻ: Tôi thấy nho người ta bán ngoài chợ quảng cáo là nho Mường Phăng nhưng nhìn khác hẳn. Cuống nhỏ, nhũn, không tươi. Năm ngoái, tôi từng mua đúng nho Mường Phăng, quả chắc, ngọt, ăn rất ngon. Còn năm nay thấy bán nhiều ngoài chợ lấy mác nho Mường Phăng, nhưng nguồn gốc không rõ ràng nên tôi không dám mua vì sợ ảnh hưởng đến sức khỏe.

Việc lấy thương hiệu “nho Mường Phăng” để bán các sản phẩm song quả chua, không ngon sẽ mang đến những hệ lụy gây thiệt hại kinh tế; ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và nỗ lực xây dựng thương hiệu của người dân địa phương. Để tạo dựng được niềm tin với người tiêu dùng, các hộ trồng nho tại Mường Phăng đã phải bỏ ra rất nhiều thời gian, công sức, từ việc chọn giống, chăm sóc kỹ lưỡng đến quảng bá sản phẩm. Khi sản phẩm chưa đủ điều kiện pháp lý bảo hộ, thì thương hiệu lại càng dễ bị lợi dụng. Việc một số cá nhân tự ý gắn mác “nho Mường Phăng” cho hàng trôi nổi là hành vi không thể chấp nhận, gây hiểu lầm cho người tiêu dùng và khiến người mua mất phương hướng trong việc lựa chọn hàng thật - giả. Anh Phan Thế Chiến, phường Điện Biên Phủ bày tỏ: Cả xã có vài hộ trồng nho, họ tỉ mỉ chăm sóc từng gốc. Người khác không trồng mà giả thương hiệu  để bán sản phẩm không đảm bảo chất lượng, sớm muộn gì cũng gây mất uy tín, mất khách cho người trồng nho Mường Phăng…

Tình trạng này tiếp diễn, người trồng nho sẽ bị ảnh hưởng và toàn bộ thương hiệu nông sản địa phương cũng đứng trước nguy cơ đánh mất niềm tin của người tiêu dùng. Vì vậy, chính quyền xã Mường Phăng hướng đến đẩy mạnh truy xuất nguồn gốc để bảo vệ sản phẩm nông nghiệp chất lượng và công sức của người nông dân chân chính.

Trao đổi với chúng tôi, ông Trần Văn Tuấn, Chủ tịch UBND xã Mường Phăng cho biết: Việc một số cá nhân lấy danh nghĩa “nho Mường Phăng” để bán cho người tiêu dùng trong khi mùa nho thực tế tại địa phương đã kết thúc, chính quyền địa phương đã nắm bắt được sự việc. Tuy nhiên, do hiện tại nho Mường Phăng vẫn chưa được cấp mã số vùng trồng, chỉ dẫn địa lý hay có bao bì thương hiệu rõ ràng nên việc xử lý còn gặp khó khăn. Vì vậy trong thời gian tới, xã định hướng xây dựng hệ thống nhận diện thương hiệu từ thiết kế bao bì, nhãn mác đến mã QR truy xuất nguồn gốc. Đồng thời, xã cũng đang phối hợp với các hộ trồng nho và mời đơn vị tư vấn hỗ trợ đăng ký bảo hộ thương hiệu, giúp bà con có cơ sở pháp lý để bảo vệ sản phẩm của mình.

Ngoài việc bảo vệ thương hiệu, xã Mường Phăng còn chú trọng đến quy trình canh tác an toàn, sử dụng phân vi sinh hữu cơ, không hóa chất nhằm đảm bảo chất lượng nho đầu ra đạt tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm. Chính quyền xã xác định rõ vai trò của mình trong việc đứng ra bảo vệ quyền lợi của người dân và định hướng phát triển nông nghiệp chất lượng cao, bền vững. Việc sớm hoàn thiện thương hiệu sẽ góp phần bảo vệ sản phẩm đặc sản cũng như sinh kế của người dân địa phương.  

Câu chuyện về nho Mường Phăng không chỉ là một bài học cảnh tỉnh cho người tiêu dùng, mà còn là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc bảo vệ thương hiệu nông sản địa phương. Trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh, mỗi sản phẩm chất lượng cần có nhận diện rõ ràng về tem truy xuất, chỉ dẫn địa lý, nhằm tránh bị lợi dụng, làm giả gây thiệt hại cho người sản xuất chân chính; qua đó tạo dựng lòng tin với người tiêu dùng và hướng đến phát triển bền vững.