Bà Lường Thị An, đội 15, xã Thanh Xương chia sẻ: Khi bắt đầu thu hoạch lúa đông xuân, giá các loại vật tư nông nghiệp như phân bón, thuốc bảo vệ thực vật đã bắt đầu tăng rồi, không phải bước vào gieo cấy vụ mùa mới tăng. Giá phân bón liên tục tăng khiến nông dân chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn. Nghề nông thu nhập thấp, vất vả từ 3 - 4 tháng gieo cấy, chăm sóc, thu hoạch, được mùa cũng chỉ gọi là lấy công làm lãi. Nay các loại giá vật tư nông nghiệp tăng, đặc biệt, giá các loại phân đạm tăng "chóng mặt", nông dân làm ruộng giờ không có công, cũng chẳng có lãi, thậm chí phải chịu lỗ nếu mất mùa. Nhà tôi làm 5.000m² ruộng, vụ đông xuân vừa rồi thu được 4 - 4,5 tấn thóc. Lúc thóc được giá 85.000 - 90.000 đồng/kg, máy xát họ chê thóc chưa khô nên không mua, đến giờ thóc nhà phơi khô họ trả 82.000 - 83.000 đồng/kg, rẻ quá nhà tôi cũng chưa muốn bán. Giờ bắt đầu gieo cấy vụ mới, tuy nhiên thóc vụ cũ nhà tôi còn khoảng 50 bao, chưa bán được; giá thóc rẻ bán đi không bù được chi phí sản xuất nên tôi để xem vài tháng nữa thóc có lên thêm giá không, cố thu lại chi phí đã đầu tư sản xuất. Như nhà tôi, với mỗi diện tích 1.000m² chỉ tính riêng tiền phân từ lúc gieo cấy đến lúc thu hoạch dao động từ 1,2 - 1,5 triệu đồng, chưa tính chi phí thuốc bảo vệ thực vật, công cày bừa, tỉa giặm và thu hoạch...
Bà An nhẩm tính: Hiện nay, công phụ hồ dao động từ 250.000 - 300.000 đồng/ngày. Như vậy, chỉ cần làm trong ba ngày tôi đã đong được tạ lúa Bắc thơm mà không phải lo lắng về thời tiết, sâu bệnh, mưa bão, mất mùa... Tuy nhiên, chúng tôi là nông dân, sinh ra, lớn lên luôn gắn bó với đồng ruộng nên khó khăn thế nào chúng tôi cũng không muốn bỏ ruộng. Chỉ mong Nhà nước có chính sách sớm bình ổn giá phân bón và các loại vật tư nông nghiệp, hỗ trợ sản xuất nông nghiệp không riêng vùng đồng bào dân tộc thiểu số mà cả người dân vùng đồng bằng để người dân yên tâm gắn bó với đồng ruộng.
Mấy chục năm gắn bó với đồng ruộng, nghề nông, bà Lò Thị Chiêng, bản Noong En, phường Nam Thanh cũng không khỏi trăn trở khi giá vật tư nông nghiệp tăng, đặc biệt giá các loại phân bón tăng cao khiến nhiều nông dân không tha thiết với đồng ruộng. Theo bà Chiêng, không chỉ giá vật tư nông nghiệp, giá xăng dầu tăng kéo theo giá làm đất, giá thu hoạch, vận chuyển... cũng tăng theo khiến thu nhập của nông dân từ cây lúa đã thấp, nay càng thấp hơn. Năm nay tôi đã 71 tuổi, nhà tôi chỉ làm 1.500m² ruộng để lấy thóc ăn, "tuổi đã già sức thì yếu" từ khi cây lúa cắm xuống đất tới khi thu hoạch là tôi đều thuê hết. Ngoài phải chịu nỗi lo sâu bệnh, mưa bão hại đến cây trồng... nay nông dân còn phải chịu thêm nỗi lo về giá cả vật tư. Để hạn chế dùng phân hóa học, gia đình tôi đã bón lót bằng phân chuồng, tuy nhiên trong quá trình sinh trưởng và phát triển của cây lúa vẫn bắt buộc phải có phân hóa học. Bởi vì chỉ bón phân chuồng không, tôi thấy cây lúa tốt và mẩy hạt nhưng cây không đẻ nhánh và dễ bị sâu bệnh.
Những lo lắng và khó khăn của bà Chiêng gặp phải cũng là khó khăn, trăn trở chung của nông dân trong tỉnh. Đại diện doanh nghiệp Xuân Thành - chuyên cung cấp vật tư nông nghiệp có địa chỉ xã Thanh Xương xác nhận bắt đầu vào thu hoạch lúa đông xuân đến nay giá vật tư nông nghiệp đã 3 lần thay đổi theo chiều hướng tăng. Đặc biệt, theo thông báo từ Công ty chuyên cung cấp vật tư nông nghiệp, giá phân đạm và thuốc bảo vệ thực vật sẽ tiếp tục thay đổi vào ngày 27/6 theo hướng tăng. Hiện phân lân Văn Điển được bán lẻ với giá 7.000 đồng/kg; phân NPK đầu trâu có giá hơn 10.000 đồng/kg... giá thuốc phun diệt cỏ dao động từ 10.000 - 20.000 đồng/bình, thuốc phun ốc có giá 15.000 đồng/bình, trung bình giá thuốc bảo vệ thực vật tăng từ 3.000 - 5.000 đồng/bình so với cùng kỳ năm trước. Theo doanh nghiệp cung ứng vật tư nông nghiệp, nguyên nhân chính dẫn đến giá vật tư luôn biến động theo chiều hướng tăng là do chi phí, nguyên liệu chế biến tăng dẫn đến sản phẩm phân đạm cũng tăng.
Giá các loại phân bón liên tục tăng khiến nông dân "điêu đứng" khi đầu tư sản xuất nông nghiệp, lĩnh vực từ trước đến nay lợi nhuận vốn không cao. Để góp phần tháo gỡ khó khăn trong sản xuất cho nông dân, ngày 30/5/2025, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Điện Biên ban hành "Quy trình sản xuất và phòng trừ sinh vật gây hại lúa mùa 2025".
Bà Đặng Thị Hồng, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Điện Biên cho biết: Vụ mùa năm 2025, huyện Điện Biên thực hiện gieo cấy theo kế hoạch hơn 5.418ha, trong đó các xã vùng lòng chảo trên 4.000ha, các xã vùng ngoài hơn 1.400ha. Cơ cấu giống, nhóm giống chủ lực: Bắc thơm số 7; Séng cù; Hana 112... nhóm giống nếp gồm có nếp 86; 87; 97. Đối với trà sớm sẽ kết thúc gieo trước ngày 15/6/2025 và trà chính đối với lúa gieo vãi, lúa sạ hàng: Gieo từ ngày 15/6 - 30/6/2025. Đối với lúa cấy: Gieo mạ từ ngày 1/6 và kết thúc cấy trước ngày 30/6/2025. Để thực hiện thắng lợi kế hoạch sản xuất vụ mùa năm 2025 trong điều kiện giá vật tư nông nghiệp, nhất là giá phân bón tăng cao, ngành nông nghiệp huyện Điện Biên đã tập trung chỉ đạo đẩy mạnh công tác tuyên truyền, xác định biện pháp thâm canh đối với vụ mùa 2025 là biện pháp quan trọng nhất, vừa đảm bảo tiết kiệm về chi phí phân bón, cũng là biện pháp phòng, chống sâu bệnh để đạt năng suất, chất lượng tốt nhất. Do thời gian chuyển vụ năm nay rất ngắn, nên tập trung tuyên truyền, hướng dẫn người dân xử lý rơm rạ trên đồng ruộng bằng vôi bột hoặc các chế phẩm sinh học, vừa giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường (do đốt rơm rạ sau thu hoạch); đồng thời hạn chế lượng phân bón vô cơ, tận dụng tối đa nguồn phân hữu cơ để tăng thêm độ màu mỡ, tơi xốp, cải tạo đất trồng. Đối với các hộ có chăn nuôi, cần tận dụng xử lý và thực hiện các biện pháp bón phân chuồng đúng kỹ thuật giúp cây trồng sinh trưởng, phát triển tốt, góp phần nâng cao năng suất. Chỉ đạo các xã thực hiện tốt cơ cấu giống, trên một cánh đồng gieo cấy cùng giống hoặc các giống có thời gian sinh trưởng tương đồng để thuận lợi cho việc áp dụng cơ giới hóa, chăm sóc và phòng chống dịch hại.
Thực hiện tốt các giải pháp trên sẽ tháo gỡ một phần khó khăn cho nông dân trong sản xuất khi giá vật tư nông nghiệp, nhất là giá phân bón chưa có dấu hiệu "hạ nhiệt" như hiện nay.