Người dân bản Hợp Thành, xã Núa Ngam phản ánh bức xúc về tình trạng lò luyện than cốc trên địa bàn hoạt động trở lại, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Chất thải, mùi đốt than từ lò luyện không được xử lý triệt để, ảnh hưởng đến cuộc sống và hoạt động sản xuất của người dân.
Bà Nguyễn Thị Thiêm, bản Hợp Thành chia sẻ: Lò luyện than cốc này bắt đầu hoạt động hơn 10 năm trước. Sau vài tháng dừng hoạt động, từ ngày 1/6/2025, lò luyện than này hoạt động trở lại. Mùa hè nóng nực cộng với mùi tỏa ra từ lò luyện than gây ngột ngạt, khó thở, khói có mùi khét như nhựa đường và mùi đốt rác thải. Tôi năm nay 70 tuổi, hiện đang mắc ung thư giai đoạn 3. Cách đây vài ngày, tôi có đi truyền hóa chất về, ngửi thấy mùi đốt than bay vào nhà tôi không thể thở được. Chúng tôi già rồi, thời gian không còn nhiều... điều chúng tôi lo lắng nhất là sức khỏe các con, các cháu, cứ ô nhiễm như hiện nay rồi cũng sẽ mắc bệnh... Hiện nay, cháu nội tôi mới được 5 tháng tuổi, thấy cháu ho nhiều, gia đình đưa đi khám thì chẩn đoán bị viêm phổi nên tôi không dám đưa cháu về đây ở, phải gửi bên bà ngoại.
Bất bình về sự ô nhiễm môi trường khi lò luyện than cốc hoạt động, ông Nguyễn Văn Mạnh, bản Hợp Thành, sống gần khu vực lò luyện than cho biết: Gia đình tôi sống ở đây hơn chục năm nay, mỗi khi họ đốt lò là cả nhà đều ho, buổi tối ngủ có cảm giác khó thở. Đặc biệt khi họ dập lò là mùi bốc lên rất khó chịu, khói bay lơ lửng không thoát hết. Thông thường mỗi lần họ đốt để luyện than cốc sẽ liên tục khoảng 10 ngày. Tình trạng trên đã kéo dài nhiều năm, ngày 6/6/2025, gia đình tôi đã làm đơn kiến nghị đến Công an tỉnh với nội dung giám sát, kiểm tra hoạt động môi trường đối với doanh nghiệp chủ quản lò luyện than là Công ty Cổ phần Khoáng sản Việt - Trung. Chúng tôi chỉ mong muốn các cơ quan chức năng sớm có kết luận về mức độ ô nhiễm để người dân biết. Trong khoảng thời gian 7 năm qua, bản Hợp Thành có gần 10 người chết vì ung thư và hiện nay rất nhiều người dân đang bị các bệnh về đường hô hấp, khiến chúng tôi rất lo lắng, bất an.
Video ghi lại hoạt động của lò luyện than cốc tại Núa Ngam.
Liên quan đến phản ánh của người dân, đại diện lãnh đạo Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Điện Biên cho biết: Ngày 26/4/2025, UBND tỉnh ra văn bản số 839/GPMT-UBND quyết định cấp Giấy phép môi trường cho Công ty Cổ phần Khoáng sản Việt - Trung, địa chỉ tại đội 2, bản Hợp Thành, xã Núa Ngam, huyện Điện Biên được thực hiện các hoạt động bảo vệ môi trường của cơ sở nhà máy luyện than cốc. Trong đó, nội dung cấp phép môi trường và yêu cầu bảo vệ môi trường thực hiện đúng quy trình các công trình xử lý chất thải đảm bảo chất thải sau xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường; quản lý chất thải theo quy định của pháp luật. Chịu trách nhiệm trước pháp luật khi chất ô nhiễm, tiếng ồn, độ rung không đạt yêu cầu cho phép tại Giấy phép môi trường và phải dừng ngay việc xả nước thải, khí thải, phát sinh tiếng ồn, độ rung để thực hiện các biện pháp khắc phục theo quy định của pháp luật.
Về lâu dài, để xử lý dứt điểm tình trạng ô nhiễm môi trường khi lò luyện than cốc hoạt động cần sự vào cuộc của các sở, ngành chức năng, tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện cam kết của Công ty cổ phần Khoáng sản Việt - Trung về việc thực hiện đầy đủ quy trình xử lý chất thải, công suất đúng theo chủ trương đã được UBND tỉnh phê duyệt. Đồng thời kiểm tra việc đầu tư các công trình xử lý chất thải đúng theo báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt.