Sau sáp nhập, toàn tỉnh giảm còn 45 xã, phường, kéo theo đó là sự gia tăng về diện tích, dân số và tính đa dạng trong mỗi đơn vị hành chính mới. Đồng thời, cũng tạo ra những khó khăn nhất định trong tiếp cận tâm tư, nguyện vọng người dân - nhất là ở vùng sâu, vùng xa.

Để khắc phục, nhiều địa phương đã linh hoạt điều chỉnh cách thức tổ chức tiếp xúc cử tri. Thay vì tổ chức dàn trải, hình thức, các xã, phường phân chia cụm dân cư theo đặc điểm địa bàn, ưu tiên tính thực chất. Lịch tiếp xúc được công bố sớm, rộng rãi và linh hoạt về thời gian để người dân dễ tham gia. Nội dung tiếp xúc tập trung vào các vấn đề thiết thực như đất đai, giải phóng mặt bằng, an sinh xã hội, hỗ trợ sản xuất, chính sách dân tộc…

Buổi tiếp xúc cử tri trước kỳ họp thứ hai HĐND phường Mường Thanh khóa I, nhiệm kỳ 2021 - 2026 thu hút đông đảo cử tri tham dự, không chỉ vì quy mô mở rộng mà còn bởi niềm kỳ vọng lớn vào mô hình chính quyền mới - nơi chức năng, nhiệm vụ không còn chồng chéo, mà được phân cấp, phân quyền rõ ràng và hiệu quả hơn. Cử tri mong muốn chính quyền sẽ gần dân, sát dân hơn, xử lý thấu đáo các vấn đề bức xúc từ thực tiễn.

Cử tri Nguyễn Văn Nam, phường Mường Thanh phản ánh thực trạng nhiều chai lọ, bao bì thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng bị vứt bừa bãi ngoài cánh đồng, gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng nguồn nước phục vụ sản xuất, sinh hoạt. Mặc dù tại một số khu vực đã được đặt bể thu gom bao bì thuốc bảo vệ thực vật, nhưng việc vận hành, quản lý các điểm thu gom này còn nhiều hạn chế, chưa thực sự phát huy hiệu quả như mong đợi.

“Chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị trong các buổi tiếp xúc cử tri trước đây, nhưng đến nay tình trạng này vẫn chưa được giải quyết một cách triệt để.” - ông Nam bày tỏ. Ông Nam cũng nhấn mạnh kỳ vọng mô hình chính quyền hai cấp đang được triển khai sẽ có sự phối hợp chặt chẽ hơn, chỉ đạo quyết liệt hơn để xử lý dứt điểm tình trạng này; đưa ra giải pháp căn cơ và lâu dài, vừa bảo vệ môi trường, vừa nâng cao ý thức cộng đồng trong sản xuất nông nghiệp an toàn, bền vững.

Sau buổi tiếp xúc cử tri, chính quyền phường Mường Thanh đã có những phản hồi kịp thời, thể hiện tinh thần cầu thị, trách nhiệm trong giải quyết kiến nghị của người dân. UBND phường chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn phối hợp rà soát toàn bộ các điểm thu gom vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật trên địa bàn, đặc biệt tại những khu vực sản xuất nông nghiệp tập trung. Bên cạnh đó, tăng cường kiểm tra, giám sát tình trạng thu gom, xử lý rác thải nông nghiệp; yêu cầu cán bộ phụ trách cơ sở phối hợp chặt chẽ với tổ dân phố, các hội đoàn thể triển khai công tác tuyên truyền, vận động người dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng quy cách; không vứt bỏ chai lọ, bao bì bừa bãi ra đồng ruộng.

Không riêng phường Mường Thanh, tại nhiều xã, phường khác, công tác tiếp xúc và giải quyết kiến nghị cử tri được đại biểu HĐND, chính quyền, MTTQ phối hợp triển khai tích cực, hiệu quả, góp phần củng cố niềm tin của người dân. Qua các buổi tiếp xúc, tinh thần “nghe dân nói, nói cho dân hiểu, làm dân tin” được thực hiện rõ nét thông qua đối thoại trực tiếp, trả lời ngay tại hội trường, không né tránh, không đùn đẩy. Các kiến nghị đều được ghi nhận, phân loại theo thẩm quyền và có mốc thời gian xử lý cụ thể. Chính quyền, đại biểu HĐND cam kết công khai kết quả xử lý, tạo minh bạch trong tiếp nhận và giải quyết phản ánh của Nhân dân.

Một trong những chuyển biến đáng chú ý sau sáp nhập là nhận thức của người dân về vai trò công dân được nâng cao. Nếu trước kia, nhiều cử tri e ngại, ít phát biểu thì nay không ít người sẵn sàng “truy vấn” thẳng vào những vấn đề chưa giải quyết triệt để. Không khí tiếp xúc trở nên dân chủ, cởi mở, thẳng thắn và trách nhiệm hơn.

Cùng với đó, công nghệ thông tin cũng được ứng dụng linh hoạt trong hoạt động tiếp xúc cử tri. Người dân không thể tham dự trực tiếp có thể gửi kiến nghị qua email, cổng thông tin điện tử hoặc liên hệ tổ đại biểu. Đây là cách làm phù hợp trong bối cảnh tổ chức bộ máy đang thay đổi, vừa tiết kiệm, vừa tăng hiệu quả quản trị.

Sự vào cuộc tích cực của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội cũng là một yếu tố quan trọng trong đổi mới tiếp xúc cử tri.

Theo ông Lò Văn Biển, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Mường Nhà, vai trò của MTTQ trong tiếp xúc cử tri là hết sức quan trọng. Mặt trận không chỉ phối hợp tổ chức các buổi tiếp xúc theo đúng quy trình, kế hoạch mà còn chủ động nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người dân từ cơ sở. Qua đó, làm cầu nối giữa cử tri với đại biểu dân cử, giúp phản ánh trung thực, kịp thời những vấn đề bức xúc ở địa phương. Đặc biệt, sau mỗi kỳ tiếp xúc, Mặt trận cũng theo dõi, giám sát quá trình giải quyết kiến nghị của cử tri, đảm bảo quyền lợi chính đáng của người dân được lắng nghe và giải quyết đúng thẩm quyền.

Tuy vậy, trong quá trình triển khai tiếp xúc cử tri theo mô hình chính quyền hai cấp cũng còn một số khó khăn. Do địa bàn rộng, dân cư đông, số lượng cử tri lớn nên việc tổ chức tiếp xúc đại trà dễ dẫn tới quá tải nội dung, hạn chế thời gian lắng nghe và trao đổi sâu. Việc tổng hợp kiến nghị đôi khi còn trùng lặp hoặc chưa rõ địa chỉ trách nhiệm. Một số cử tri chưa quen với cách thức mới...

Để tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động tiếp xúc cử tri, HĐND các xã, phường xác định sẽ tiếp tục đổi mới về hình thức, đa dạng phương thức tiếp nhận kiến nghị. Đồng thời, nâng cao chất lượng tổng hợp, phân loại, theo dõi và đôn đốc giải quyết các nội dung sau tiếp xúc cử tri, nhằm bảo đảm mọi ý kiến đều được xem xét, xử lý thỏa đáng. Bên cạnh đó, tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng tiếp dân, đối thoại cho đội ngũ đại biểu HĐND, tăng cường sự phối hợp giữa chính quyền, MTTQ và các đoàn thể ở cơ sở để mở rộng kênh lắng nghe nhân dân một cách hiệu quả, bền vững.

Đổi mới tiếp xúc cử tri không chỉ góp phần hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu lực quản lý, mà quan trọng hơn, đó là cách để củng cố lòng dân, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, làm nền tảng cho phát triển bền vững. Khi người dân được lắng nghe, tôn trọng và được tham gia vào quá trình xây dựng, giám sát hoạt động của chính quyền sẽ góp phần quan trọng xây dựng chính quyền phục vụ, gần dân và vì dân.