Cả làng đi xem duyệt binh

Tính từ năm 1954 đến nay, nước ta đã diễn ra nhiều cuộc duyệt binh quy mô lớn. Đó là cuộc duyệt binh ngày 1-1-1955 chào mừng thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Pháp, miền Bắc được giải phóng; duyệt binh ngày 2/9/1975 kỷ niệm 30 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, chào mừng thống nhất non sông; duyệt binh ngày 2/9/1985 kỷ niệm 40 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam...

Ngoài ra còn có các cuộc diễu binh, diễu hành như dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội (2010); kỷ niệm 40 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (ngày 30/4/2015 tại thành phố Hồ Chí Minh); kỷ niệm 60 năm và kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (năm 2014 và năm 2024 tại thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên)...

Dù đã 50 năm trôi qua nhưng những hình ảnh về cuộc duyệt binh ngày 2/9/1975 vẫn vẹn nguyên trong ký ức nhiều thế hệ người Hà Nội.

Dạo đó, ở quê tôi, một làng nhỏ bên sông Đáy thuộc tỉnh Hà Tây cũ, hầu như cả làng rủ nhau về Thủ đô xem diễu binh. Nhiều người đi từ chập tối hôm trước. Có ông chở ba, bốn đứa trẻ ngồi lọt trong hai cái sọt phía sau xe đạp, đèo thêm một người lớn ngồi trên khung xe, như làm xiếc. Riêng bà bác tôi thì từ mấy hôm trước đã gánh hai chị họ tôi ngồi hai bên thúng, còn mang theo cả gạo nếp, bánh tẻ đặc sản quê hương làm quà cho bà con họ hàng ở Thủ đô. Nhà tôi ở phố cổ, tuy chật hẹp nhưng vẫn đủ chỗ cho gia đình bác tôi tá túc mấy đêm. Cả nhà lên gác xép hoặc trải chiếu xuống đất, nhường giường cho mấy mẹ con bác. Mẹ tôi và bác gần như không ngủ, rì rầm trò chuyện suốt. Tới nửa đêm mẹ lọ mọ đồ chõ xôi. Tầm 4h sáng, cả nhà lục tục trở dậy, ai nấy đều mặc quần áo đẹp. Mẹ tôi gói cho mỗi người một ít xôi, anh cả tôi rót nước lọc vào bi-đông mang theo rồi giục cả nhà đi sớm kẻo không có chỗ để ngồi xem.

Cụ cố trong họ tôi có cháu đích tôn đã hy sinh tại Tây Nguyên, năm đó cụ ngót tám mươi tuổi nhưng vẫn ra Hà Nội để xem duyệt binh. Cụ bảo, xem đội quân chiến thắng mà cháu đích tôn của cụ tham gia để thấy sự hùng mạnh, oai phong thế nào rồi có nhắm mắt xuôi tay cũng thỏa lòng.

Đoàn đại biểu nhân dân diễu hành tại Lễ kỷ niệm 30 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (ngày 2/9/1975). Ảnh tư liệu

Lòng yêu nước, tự hào dân tộc

Năm nay, cuộc diễu binh, diễu hành mừng kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước được tổ chức ngày 30/4 tại thành phố Hồ Chí Minh. Ngoài sự tham gia của các quân binh chủng của quân đội, các lực lượng Công an nhân dân, trong đó có cả lực lượng gìn giữ hòa bình quốc tế, còn có quân đội một số nước anh em và đặc biệt là có sự tham gia của chính những cựu chiến binh đã trực tiếp chiến đấu đóng góp vào đại thắng mùa xuân năm 1975.

Điều đáng mừng là giới trẻ dường như đã quan tâm nhiều hơn, ý thức rõ hơn với lịch sử của đất nước. Vợ chồng con trai út của tôi đã xin nghỉ phép dịp 30/4, đặt vé máy bay, khách sạn tại thành phố Hồ Chí Minh từ trước Tết Ất Tỵ để tận mắt xem cuộc diễu binh lịch sử này.

Nửa thế kỷ đã trôi qua, quê tôi đã sáp nhập vào Thủ đô Hà Nội. Điện, nước máy, internet, mạng 4G đầy đủ, không kém gì thành thị hiện đại. Hôm chủ nhật vừa rồi về giỗ họ, nghe mấy cụ, mấy ông hào hứng hẹn nhau sáng 30/4 này dậy thật sớm để ra nhà văn hóa thôn cùng xem trực tiếp lễ diễu binh trên màn hình ti vi cỡ đại, “hoành tráng, phấn khởi chẳng kém gì so với xem trực tiếp”.

Trong không khí náo nức hướng về ngày hội lớn, có cảm giác như được truyền cảm hứng về tình yêu nước và lòng tự hào dân tộc.