Bệnh thận mạn tính (Chronic Kidney Disease - CKD) là tình trạng thận mất dần các chức năng, một trong những chức năng quan trọng đó là chức năng lọc máu, bài tiết chất thải và cân bằng điện giải một cách không hồi phục, kéo dài trên 3 tháng.

Bệnh tiến triển qua 5 giai đoạn, từ nhẹ (giai đoạn 1-2) đến nặng (giai đoạn 3-5). Khi mức lọc cầu thận còn dưới 15 ml/ph/1.73m2 da, người bệnh sẽ phải điều trị thay thế thận suy bằng phương pháp lọc máu, lọc màng bụng hoặc ghép thận.

Nguyên nhân gây bệnh thận mạn tính phổ biến gồm tiểu đường, cao huyết áp, viêm cầu thận mạn, bệnh thận đa nang. Triệu chứng thường mờ nhạt ở giai đoạn đầu như mệt mỏi, phù chân/tay, tiểu đêm, chán ăn… nên nhiều người phát hiện bệnh khi bệnh đã ở giai đoạn muộn.

Bác sĩ An Thủy nhấn mạnh, việc chú trọng dinh dưỡng cho nhóm người mắc suy thận mạn rất quan trọng vì khi chức năng thận giảm, thận sẽ không thể lọc máu để đào thải các độc tố và sản phẩm chuyển hóa của cơ thể, nước, kali, phospho… từ thức ăn, dễ gây phù, các biến chứng tim mạch, rối loạn điện giải.

Chế độ ăn kiểm soát được các chất này sẽ giúp giảm gánh nặng cho thận, làm chậm tiến triển bệnh và kéo dài thời gian dẫn đến phải điều trị thay thế thận.

"Dinh dưỡng là yếu tố then chốt giúp kiểm soát tiến triển bệnh và nâng cao chất lượng sống cho bệnh nhân. Một chế độ ăn khoa học sẽ mang lại 4 lợi ích quan trọng: Giảm nguy cơ suy dinh dưỡng do kiêng khem quá mức; cân bằng rối loạn chuyển hóa, bảo tồn chức năng thận còn lại; làm chậm tiến triển bệnh, trì hoãn thời điểm phải lọc máu; cải thiện triệu chứng như buồn nôn, mệt mỏi, giúp người bệnh sống tích cực hơn", bác sĩ Thủy cho hay.

Bác sĩ Thủy khuyến cáo, người suy thận mạn cần tuân thủ 6 nguyên tắc. Một là ăn đủ năng lượng (35-45 kcal/kg/ngày) để chống suy dinh dưỡng, ưu tiên thực phẩm giàu năng lượng nhưng ít đạm như khoai lang, miến dong.

Hai là, giảm đạm trong khẩu phần ăn. "Người suy thận mạn nên sử dụng 0,8g protein/kg/ngày, ưu tiên đạm chất lượng cao từ trứng, sữa, cá", bác sĩ Thủy nói.

Ba là, người bệnh cần hạn chế muối, dưới 2g natri/ngày, tránh đồ hộp, thức ăn mặn để giảm phù và huyết áp cao.

Bốn là phải kiểm soát kali bằng cách tránh rau xanh đậm, trái cây khô, đậu đỗ… vì thận suy không lọc được kali dư, dễ gây loạn nhịp tim.

Năm là giảm phospho như hạn chế thịt đỏ, lòng đỏ trứng, hạt sen khô… để phòng ngừa loãng xương.

Lưu ý cuối cùng là phải cân bằng nước. Tùy vào giai đoạn bệnh, mức độ phù và lượng nước tiểu, người bệnh nên uống nước hợp lý. Nhu cầu nước trung bình trong ngày đối với bệnh nhân suy thận là bằng tổng lượng nước tiểu, lượng dịch trong cơ thể mất đi (do nôn, ói...) và khoảng 300-500ml.

Để người suy thận mạn tránh được những biến chứng, bác sĩ An Thủy lưu ý nhóm người bệnh này nên ăn chất bột ít đạm (khoai lang, miến dong, gạo trắng); đạm chất lượng cao (trứng, sữa ít béo, cá, thịt gia cầm); rau quả ít kali (bắp cải, súp lơ, táo, lê).