Một trong những nội dung quan trọng mà dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV của Đảng xác định: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng trong điều kiện mới”; “Đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số quốc gia”. Đây là những định hướng chiến lược, tạo ra bước đột phá trên tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội trước bối cảnh công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) phát triển mạnh mẽ​ được kế thừa, phát triển từ Đại hội XIII. Tuy nhiên, công tác này đang bị các thế lực thù địch xuyên tạc, phủ nhận, cần nhận diện, đấu tranh.

Đổi mới phương thức lãnh đạo, chuyển đổi số là tất yếu khách quan

Trong suốt quá trình lãnh đạo, Đảng ta không ngừng đổi mới tư duy về phương thức lãnh đạo của Đảng. Tại Hội nghị Trung ương 6 khóa VI (tháng 3-1989), Đảng ta xác định, phương thức lãnh đạo của Đảng là tổng thể các cách thức, hình thức, phương pháp, quy chế, quy định, quy trình, lề lối làm việc... mà Đảng sử dụng để tác động vào đối tượng lãnh đạo nhằm thực hiện thắng lợi Cương lĩnh chính trị, đường lối, các nghị quyết và các nội dung lãnh đạo của Đảng trong từng thời kỳ cách mạng.

Trong kỷ nguyên số, khi công nghệ đang làm thay đổi sâu sắc mọi mặt của đời sống xã hội, việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng trở thành yêu cầu khách quan và mang tính cấp thiết, có ý nghĩa sống còn đối với sự tồn vong của Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta.

Theo Báo cáo Digital 2024 của We Are Social, thế giới hiện có hơn 6,4 tỷ người sử dụng điện thoại thông minh, tạo nền tảng quan trọng cho quá trình số hóa toàn cầu. Tuy nhiên, tốc độ số hóa không chỉ đo bằng số người truy cập internet, mà được phản ánh qua việc các quốc gia triển khai Chính phủ điện tử, kinh tế số và dịch vụ công trực tuyến.

Ở Việt Nam, năm 2023, tỷ trọng kinh tế số đã chiếm khoảng 16,5% GDP, tăng nhanh so với mức 10,5% năm 2020; hơn 74% dịch vụ công trực tuyến đã được cung cấp toàn trình; hơn 77% doanh nghiệp nhỏ và vừa đã ứng dụng nền tảng số trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Những con số này cho thấy Việt Nam đang nằm trong nhóm quốc gia có tốc độ số hóa mạnh mẽ, vượt ra ngoài thước đo đơn thuần về tỷ lệ sử dụng internet. Đây là cơ hội, là động lực để đất nước phát triển nhanh, bền vững, song quá trình này cũng bộc lộ và nảy sinh không ít thách thức. 

Đảng Cộng sản Việt Nam là một bộ phận của hệ thống chính trị, đồng thời là hạt nhân lãnh đạo hệ thống chính trị và xã hội nơi hệ thống chính trị xác lập. Vì thế, trước sự phát triển của thực tiễn xã hội, trước cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy, phổ cập internet, chuyển đổi số… thì đương nhiên Đảng phải đổi mới phương thức lãnh đạo trên cơ sở kiên định, kiên trì mục tiêu tối thượng và nguyên tắc cốt lõi mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn là xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Thực tiễn cho thấy lợi ích thiết thực từ chuyển đổi số mang lại đối với công tác lãnh đạo của Đảng nói chung, phương thức của Đảng nói riêng. Công nghệ số giúp Đảng nâng cao năng lực hoạch định, điều hành, kiểm tra, giám sát. Từ nền tảng công nghệ số, việc triển khai hệ thống quản lý văn bản điện tử, chữ ký số hay cổng thông tin điều hành đã tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng chi phí in ấn, lưu trữ mỗi năm, đồng thời tăng tính minh bạch và khả năng xử lý công việc nhanh chóng. Các công nghệ phân tích dữ liệu lớn (big data), trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT)… đang được áp dụng trong nhiều lĩnh vực quản lý, giúp Đảng, Nhà nước có cơ sở khoa học để dự báo, đánh giá và đưa ra quyết sách kịp thời. 

Tại hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm của Ban Chỉ đạo Trung ương triển khai nhiệm vụ các tháng cuối năm 2025 và ra mắt 3 nền tảng số phục vụ triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị ngày 22-12-2024, về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: Đến ngày 30-6-2025, cả nước đã hoàn thành 76/106 nhiệm vụ theo Nghị quyết số 57-NQ/TW. Đặc biệt, Ủy ban nhân dân TP Hà Nội đã ban hành Công văn số 4414/UBND-ĐMPT ngày 5-8-2025, yêu cầu toàn bộ lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức sử dụng chữ ký số chuyên dùng công vụ để xử lý hồ sơ công việc trên mạng; khẳng định rằng 100% cán bộ, công chức, lãnh đạo thuộc phạm vi quản lý phải áp dụng chữ ký số trong giao dịch điện tử. Ngoài ra, theo Chỉ thị số 51-CT/TW ngày 8-8-2025 của Ban Bí thư về đổi thẻ đảng viên, thẻ Đảng viên mới được tích hợp mã định danh cá nhân, liên thông với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; quá trình cấp thẻ được thực hiện điện tử trên nền tảng dữ liệu số nhằm đơn giản hóa thủ tục quản lý, nâng cao minh bạch, đồng bộ dữ liệu đảng viên trên toàn quốc.

Công nghệ số, nền tảng internet mở ra cầu nối mới giữa Đảng với nhân dân, giúp chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước đến với cán bộ, đảng viên, chiến sĩ và các tầng lớp nhân dân nhanh chóng và minh bạch. Thông qua công nghệ số và các nền tảng trên internet, Đảng không chỉ truyền tải thông tin mà còn tiếp nhận phản hồi, lắng nghe đầy đủ ý kiến, nguyện vọng của nhân dân. Đây là cơ sở tăng cường đồng thuận xã hội, củng cố niềm tin chính trị. Số liệu từ Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cho thấy, hiện có hơn 90% bộ, ngành và địa phương đã thiết lập kênh thông tin số để tương tác với người dân và doanh nghiệp, góp phần nâng cao hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo. 

Ngoài ra, phương thức lãnh đạo của Đảng có nhiều đổi mới, phù hợp với bối cảnh số, như: Số hóa văn bản, giao ban trực tuyến, hệ thống quản lý thông tin thông minh, ứng dụng công nghệ trong kiểm tra, giám sát, đánh giá đảng viên... góp phần tiết kiệm nhân lực, kinh phí, để dành nguồn lực cho sự phát triển.

Vạch trần luận điệu xuyên tạc, phủ nhận việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng

Trong bối cảnh đẩy mạnh chuyển đổi số, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng là tất yếu khách quan, bảo đảm cho tiền đồ vững chắc của Đảng và dân tộc. Tuy nhiên, đây cũng là nơi mà các thế lực thù địch, phản động và những kẻ cơ hội chính trị tập trung chống phá. Từ việc thay đổi phương thức lãnh đạo của Đảng trong tình hình mới nói chung, trên cơ sở chuyển đổi số nói riêng, chúng phủ nhận, xuyên tạc, bóp méo phương thức lãnh đạo của Đảng ta. 

Nguy hiểm hơn, lợi dụng mạng internet, nền tảng mạng xã hội, trên cơ sở công nghệ số, trí tuệ nhân tạo AI, các thế lực thù địch, phản động sản xuất, lan truyền tin giả. Chúng cố tình xuyên tạc, phủ nhận chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật Nhà nước, phủ nhận thành quả cách mạng mà dân tộc ta phải đổ bao xương máu, công sức mới giành được.

Lợi dụng việc Đảng ta đổi mới phương thức lãnh đạo, các thế lực thù địch đánh tráo khái niệm để phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng, cho rằng Đảng đã hết vai trò lịch sử, không còn đủ năng lực để lãnh đạo đất nước trong tình hình mới, đặc biệt là trong kỷ nguyên số với những biến đổi nhanh chóng về công nghệ và xã hội.

Mặt khác, chúng cho rằng, công nghệ và trí tuệ nhân tạo có thể thay thế hoàn toàn vai trò của Đảng, những quyết sách của Đảng sẽ trở nên lỗi thời trong bối cảnh khoa học công nghệ phát triển mạnh mẽ. Chúng đẩy mạnh tuyên truyền rằng trong điều kiện mới, vai trò của khoa học công nghệ và đội ngũ trí thức ngày càng tăng, nhiệm vụ trọng tâm là phát triển kinh tế, thì Đảng Cộng sản Việt Nam không còn đủ khả năng để lãnh đạo đất nước. 

Đây là thủ đoạn tinh vi, cố tình đánh tráo khái niệm, bởi công nghệ số chỉ là công cụ, phương tiện trong phương thức lãnh đạo của Đảng. Mục tiêu đúng đắn, giải pháp khoa học của Đảng thông qua cương lĩnh, chủ trương, đường lối, nghị quyết, qua công tác tư tưởng, qua tổ chức Đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên và đi vào thực tiễn mới là nhân tố quyết định vai trò lãnh đạo của Đảng. Thực tiễn, Đảng luôn nắm bắt đầy đủ, kịp thời, đánh giá đúng tình hình, có phương phương thức lãnh đạo đúng đắn, phù hợp với từng giai đoạn lịch sử, yêu cầu của cách mạng Việt Nam.

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, có 4 Nghị quyết đột phá của Bộ Chính trị vừa được ban hành là những “trụ cột thể chế nền tảng”, sẽ là động lực mạnh mẽ đưa đất nước cất cánh trong giai đoạn phát triển mới. Vai trò của các nghị quyết này được Tổng Bí thư mô tả là: Thể chế nền tảng, nhằm kiến tạo môi trường phát triển mới, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, hội nhập quốc tế, phát triển khu vực tư nhân, cải thiện pháp luật, tất cả nhằm mục tiêu đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên phát triển mới, nhanh và bền vững. 

Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh: Muốn đạt hiệu quả cao nhất thì phải triển khai đồng bộ các nghị quyết này, trách nhiệm rõ ràng, hành động mạnh mẽ, đổi mới tư duy, không để chậm trễ; biến khát vọng thành hành động, biến tiềm năng thành sức mạnh thực tế. Điều đó cho thấy, vai trò lãnh đạo của Đảng là nhân tố then chốt soi đường cho sự phát triển của cách mạng, của đất nước. Từ những chủ trương, đường lối, nghị quyết và ngay chính những nghị quyết về chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo của Đảng là minh chứng sinh động cho đường đối lãnh đạo của Đảng và phương thức lãnh đạo của Đảng. 

Kiên định mục tiêu, giữ vững nguyên tắc trong chuyển đổi số và đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng

Một trong những giải pháp quan trọng đầu tiên mà Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27-9-2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư xác định là phải đổi mới tư duy, thống nhất nhận thức, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, phát huy sự tham gia của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội.

Theo đó, trong bối cảnh chuyển đổi số, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng là tất yếu khách quan, nhưng phải giữ vững những nguyên tắc bất biến trên cơ sở nền tảng Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, với mục tiêu xây dựng nước Việt Nam độc lập, tự do, hạnh phúc theo con đường xã hội chủ nghĩa. Chuyển đổi số, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng chỉ thực sự có ý nghĩa khi hướng tới phục vụ mục tiêu này, củng cố nền tảng và tăng cường sức mạnh chế độ xã hội chủ nghĩa. 

Đảng ta là một Đảng cách mạng, ngoài lợi ích của nhân dân, Đảng ta không còn lợi ích nào khác. Vì thế, việc đổi mới phương thức lãnh đạo trong bối cảnh chuyển đổi số, Đảng xác định rõ việc “lấy dân làm gốc”, tin tưởng và dựa vào sức mạnh của nhân dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, tạo điều kiện để nhân dân tham gia vào quá trình xây dựng và thực hiện các chủ trương, chính sách về chuyển đổi số. Ứng dụng công nghệ số phải tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc lắng nghe tâm tư, nguyện vọng, ý kiến của nhân dân, tăng cường sự tương tác giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Đoàn kết thống nhất trong Đảng là sức mạnh to lớn để vượt qua mọi khó khăn, thách thức. Trong quá trình chuyển đổi số, trước nhiều vấn đề mới và phức tạp nảy sinh, sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng phải được tăng cường, kỷ luật, kỷ cương phải được giữ vững, tạo ra sự đồng thuận cao trong toàn Đảng để thực hiện thành công quá trình đổi mới phương thức lãnh đạo và chuyển đổi số quốc gia.

Vì thế, trong bối cảnh chuyển đổi số, cần chú trọng đến việc tuyên truyền, giáo dục về những cơ hội và thách thức của chuyển đổi số; đẩy mạnh đổi mới, sáng tạo đi đôi với kiểm tra, giám sát chặt chẽ; quản lý và sử dụng hiệu quả các nguồn lực trong quá trình chuyển đổi số, đẩy mạnh ứng dụng các công nghệ số để tăng cường tính minh bạch, công khai, giám sát và phát hiện sớm các hành vi vi phạm.

Ngoài ra, phải lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng đội ngũ cán bộ, đảng viên có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, đặc biệt là những cán bộ có kiến thức, kỹ năng về công nghệ số, có tư duy đổi mới, sáng tạo và người đứng đầu. Đồng thời, cần ứng dụng công nghệ số vào quản lý cán bộ, đánh giá cán bộ, đào tạo bồi dưỡng cán bộ, bảo đảm xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất, năng lực, đáp ứng yêu cầu của tình hình mới.

Đặc biệt, đúng như Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 25-10-2018 của Bộ Chính trị (khóa XII) về “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới” đã đề cập, trong đẩy mạnh chuyển đổi số đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch trong kỷ nguyên số, không gian mạng là mặt trận quan trọng, nơi các thế lực thù địch thường xuyên chống phá, xuyên tạc. Do đó, Đảng phải chủ động nắm chắc tình hình, tăng cường lực lượng, phương tiện để đấu tranh kịp thời, hiệu quả, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng. 

Công tác này cần gắn kết chặt chẽ giữa tấn công và phòng ngừa, giữa "xây" và "chống"; vừa chủ động vạch trần bản chất phản động, xuyên tạc của các luận điệu sai trái, vừa tích cực xây dựng và lan tỏa những thông tin chính thống, tích cực, giàu tính định hướng. Đồng thời, cần chú trọng xây dựng lực lượng chuyên trách, đủ bản lĩnh chính trị, năng lực công nghệ; sử dụng công cụ số hiện đại để phát hiện, ngăn chặn, phản bác thông tin xấu độc, góp phần củng cố niềm tin xã hội và bảo đảm sự ổn định chính trị, tư tưởng trong tình hình mới.