Việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả hoạt động là chủ trương đúng đắn. Tuy nhiên, quy mô dân số, diện tích địa lý và khối lượng công việc tăng lên đáng kể sau sáp nhập đã tạo ra áp lực lớn cho đội ngũ cán bộ cơ sở.
Xã Mường Tùng thành lập trên cơ sở sáp nhập xã Huổi Lèng và Mường Tùng cũ. Hiện nay nhân lực cán bộ, công chức, viên chức đang thiếu nhiều vị trí. Ông Nguyễn Quang Hợp, Chủ tịch UBND xã Mường Tùng cho biết: “Sau khi sáp nhập và thực hiện tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức được bố trí tại các phòng ban, chuyên môn đã đi vào hoạt động ổn định. Tuy nhiên xã còn thiếu chuyên môn theo từng lĩnh vực để phân công thực hiện nhiệm vụ đáp ứng yêu cầu”.
Hiện nay UBND xã Mường Tùng có 34 công chức, viên chức, trong khi để đảm bảo guồng máy hoạt động hiệu quả, dự kiến cần 44 người. Sự thiếu hụt không chỉ dừng lại ở số lượng, đáng lo ngại hơn là thiếu cán bộ có chuyên ngành phù hợp để đảm nhiệm các vị trí đòi hỏi chuyên môn sâu. Nhất là lĩnh vực xây dựng. Theo định mức, xã cần 3 công chức để đảm bảo thực hiện nhiệm vụ này nhưng hiện tại mới có 1 công chức đúng chuyên ngành. UBND xã đang đề xuất bố trí, bổ sung 2 công chức quản lý quy hoạch đô thị và nông thôn, kiến trúc; hoạt động đầu tư xây dựng; cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng; nhà ở; vật liệu xây dựng; giao thông. Các lĩnh vực khác, như công thương, nông nghiệp, quản lý đất đai, môi trường, y tế, tài chính, khoa học - công nghệ… đều thiếu 1 công chức đúng chuyên môn.
Do thiếu nhân lực, một số cán bộ phải đảm nhiệm công việc không đúng chuyên môn. Chẳng hạn, công chức 2 chuyên ngành hành chính học, quản lý văn hóa đang phụ trách công tác chuyển đổi số. Công chức có chuyên môn sư phạm hiện phải kiêm luôn mảng giáo dục - y tế. Tình trạng này tuy bảo đảm duy trì công việc hằng ngày nhưng khó đáp ứng yêu cầu lâu dài.
Chung khó khăn, xã Chà Tở đang đối mặt với bài toán nhân lực. Khối chính quyền xã hiện có 33 công chức, viên chức; trong đó, 3 người đang hoàn thiện thủ tục nghỉ theo chế độ. So với định mức tạm giao, xã thiếu 5 cán bộ ở các vị trí: Tài chính, xây dựng, công nghệ thông tin, y tế và giáo dục.
Ông Lò Văn Nọi, Chủ tịch UBND xã Chà Tở cho biết: “Trung tâm Phục vụ hành chính công cần 6 nhân lực nhưng hiện chỉ có 5 cán bộ. Để khắc phục, xã phải áp dụng giải pháp tình thế giao một công chức kiêm nhiệm nhiều đầu việc; đội ngũ công chức, viên chức hỗ trợ, san sẻ lẫn nhau”. Với những vị trí chưa có người đúng chuyên môn, như y tế, giáo dục, xã phân công cán bộ chuyên ngành khác nghiên cứu, học hỏi, đồng thời phối hợp với trạm y tế và trường học trên địa bàn để đáp ứng yêu cầu công việc. Dẫu còn nhiều khó khăn, UBND xã Chà Tở vẫn nỗ lực duy trì vận hành ổn định, không để công việc tồn đọng, song rõ ràng đây không phải là một giải pháp bền vững.
Thực trạng thiếu hụt nhân sự đúng chuyên môn ở cấp xã sau sáp nhập không phải là vấn đề cá biệt của riêng Mường Tùng hay Chà Tở. Theo phân cấp, phân quyền, nhiệm vụ của chính quyền cấp xã ngày càng nhiều, đòi hỏi tính chuyên nghiệp cao hơn. Nhiệm vụ chuyên môn đều cần những cán bộ có trình độ, được đào tạo bài bản, đáp ứng yêu cầu công việc. Việc bố trí cán bộ kiêm nhiệm, trái ngành nghề chỉ là giải pháp tạm thời, tiềm ẩn nguy cơ sai sót, ảnh hưởng đến chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp, cũng như hiệu quả quản lý Nhà nước.
Trước thực trạng này, mới đây Sở Nội vụ đã đề nghị Đảng ủy, UBND xã, phường chủ động rà soát, sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong nội bộ để đảm bảo hợp lý về cơ cấu, đúng người, đúng việc, đúng chuyên môn. Đồng thời, báo cáo, đề xuất cụ thể nhu cầu bổ sung nhân lực, đặc biệt đối với lĩnh vực có khối lượng công việc lớn, đang gặp khó khăn. Trên cơ sở tổng hợp từ cấp xã, Sở Nội vụ sẽ tham mưu UBND tỉnh xem xét, thực hiện các giải pháp đồng bộ và linh hoạt. Dự kiến đề xuất điều phối cán bộ từ nơi thừa đến nơi thiếu, thực hiện biệt phái, điều động cán bộ cấp tỉnh có năng lực, kinh nghiệm về hỗ trợ các xã...