Phát biểu chủ trì phiên thảo luận, đại biểu Lò Thị Luyến, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách, phụ trách Đoàn ĐBQH tỉnh nhấn mạnh, việc xây dựng các chương trình mục tiêu quốc gia là cần thiết, nhằm cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo và bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe nhân dân.
Tại phiên thảo luận đã có 7 ĐBQH tham gia phát biểu ý kiến. Đa số các vị ĐBQH bày tỏ nhất trí cao với sự cần thiết phải ban hành chủ trương đầu tư các chương trình mục tiêu Quốc gia, đồng thời đề xuất sửa đổi, bổ sung một số nội dung như: Mục tiêu, đối tượng thụ hưởng, nguồn vốn, cơ cấu nguồn vốn triển khai thực hiện các chương trình; về cơ chế quản lý, các dự án thành phần; việc phân cấp, phân quyền cho địa phương trong quá trình tổ chức thực hiện…
Phát biểu ý kiến tại phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá, ý kiến tham gia của các vị ĐBQH đều xuất phát từ thực tiễn, có căn cứ pháp lý, và rất xác đáng, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo và cơ quan thẩm tra nghiêm túc tiếp thu.
Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, chương trình phải đảm bảo nguồn lực, cơ chế tài chính, tăng cường công tác quản lý, kiểm tra và giám sát. Phải khắc phục triệt để tình trạng tiền thì ít, thủ tục giải ngân lại phức tạp, giải ngân chậm, phân tán, manh mún; thi công phải bảo đảm không thất thoát, không tiêu cực.
“Một yêu cầu quan trọng khác là cơ chế phân bổ vốn phải linh hoạt, tạo điều kiện cho địa phương chủ động điều chỉnh phù hợp với điều kiện thực tiễn, đúng tinh thần: Địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm, Trung ương kiến tạo và giám sát” - Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu ý kiến.
Đối với chủ trương đầu tư chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035, Chủ tịch Quốc hội nêu một số giải pháp, đề nghị cơ quan soạn thảo lưu ý.
Thứ nhất, phải củng cố và đổi mới y tế cơ sở, bởi đây là nền tảng quan trọng nhất. Cần nâng cao năng lực trạm y tế xã, phường; trang bị các thiết bị chẩn đoán cơ bản như siêu âm, xét nghiệm nhanh, cùng danh mục thuốc thiết yếu để người dân có thể yên tâm khám chữa bệnh ngay tại tuyến cơ sở, không phải đổ dồn lên tuyến tỉnh, tuyến trung ương.
Thứ hai, phải đẩy mạnh y tế dự phòng và nâng cao sức khỏe cộng đồng. “Phòng bệnh hơn chữa bệnh” phải được xem là nguyên tắc cốt lõi nhằm giảm gánh nặng bệnh tật, bao gồm kiểm soát bệnh không lây nhiễm, tiêm chủng mở rộng, giáo dục lối sống lành mạnh và bảo vệ môi trường…
Thứ ba, bên cạnh công nghệ và chuyển đổi số đột phá, phát triển nguồn nhân lực y tế là yếu tố then chốt, bởi con người quyết định chất lượng dịch vụ y tế. Điều này bao gồm đào tạo, chuyển giao kỹ thuật, chính sách đãi ngộ, nâng cao y đức, cùng các giải pháp tài chính – bảo hiểm để mọi người dân đều có khả năng chi trả chi phí chăm sóc sức khỏe.
Đáng chú ý, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu, sau khi Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư, đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành sớm ban hành văn bản hướng dẫn; phân cấp cụ thể rõ ràng cho địa phương và bố trí vốn kịp thời để tổ chức triển khai thực hiện các chương trình mục tiêu Quốc gia. “Thực tế cho thấy, qua các lần sơ kết, tổng kết nghị quyết, khâu yếu nhất vẫn là tổ chức thực hiện: Ai làm, làm thế nào, kết quả ra sao phải được quy định cụ thể và có cơ chế kiểm tra thường xuyên” - Chủ tịch Quốc hội cho biết.