Trước kia, trong thời gian bận rộn chuẩn bị bữa tối, chị P.T.H.Y., thôn Chế Biến, xã Thanh Nưa thường để cho các con tự mở các video trên nền tảng Youtube xem. Trong đó, phần lớn các video không có cốt truyện hay nội dung logic, thậm chí chứa yếu tố độc hại; các nhân vật phi lý, kỳ quặc - hay còn gọi là video brainrot (vũ trụ thối não). Nhưng với màu sắc rực rỡ, âm thanh bắt tai, hình ảnh lặp lại liên tục, những video này lại đánh trúng tâm lý thích khám phá, tò mò của trẻ.  

Nhận thấy điều này có thể ảnh hưởng xấu tới sự phát triển của con, chị P. T. H. Y. đã chủ động thay đổi cách tiếp cận, dành thời gian đồng hành và định hướng cho con xem những chương trình bổ ích.

Chị P. T. H. Y. , thôn Chế Biến, xã Thanh Nưa, tỉnh Điện Biên chia sẻ: “Tôi hướng dẫn con mở các chương trình học chữ cái, hoặc chương trình bài hát tiếng Anh, chương trình phép tính, phép toán, chương trình tráo thẻ của các chương trình học thông minh. Dần dần các con cũng thích xem các chương trình này.”

Thực tế này không chỉ diễn ra tại gia đình chị P.T.H.Y., mà còn phổ biến ở nhiều gia đình khác. Nhưng không phải phụ huynh nào cũng kịp thời phát hiện và điều chỉnh như chị Y. Tưởng chừng đây chỉ là thứ “giải trí cho vui”, nên nhiều phụ huynh đã vô tình buông lỏng sự quan tâm với con cái. Trong khi những video ngắn “vũ trụ brain rot” lại đang tràn lan trên nền tảng số như TikTok, YouTube Shorts hay Reels. Đến khi cha mẹ nhận thấy con có những biểu hiện bất thường về tư duy logic, khả năng tập trung và nhận thức xã hội thì tác động tiêu cực đã hiện hữu, việc khắc phục trở nên khó khăn hơn rất nhiều.

Anh N.T.T, bản Him Lam 1, phường Điện Biên Phủ chia sẻ: Khi về nhà tôi thấy con nói từ ngữ lạ lắm, kiểu như "tung tung tung sa hua", "li li lia",… tôi hỏi thì con không giải thích được. Khi biết do các video con xem trên mạng, tôi cũng hạn chế dần nhưng khó, vì con rất thích những video này.

Dạy một lớp năng khiếu hè ở phường Điện Biên Phủ, chị Nguyễn Thị Giang thường xuyên tiếp xúc với các bạn nhỏ. Đôi khi trong câu chuyện của các em, chị thấy có những chủ đề, từ ngữ lạ mà các em bàn tán rất sôi nổi.

Chị Giang chia sẻ: “Nhiều khi các em nói từ vô nghĩa xong cười đùa với nhau. Tôi hỏi thì mới biết là các em xem những video trên mạng.”

Thuật ngữ “brain rot” (tạm dịch: thối não) được Nhà xuất bản Đại học Oxford chọn làm từ nổi bật nhất năm 2024, chỉ trạng thái suy giảm trí tuệ hoặc tinh thần của một người. Brain rot cũng được dùng để chỉ những nội dung trực tuyến vô nghĩa, lặp đi lặp lại, gây nghiện nhưng thiếu giá trị, khiến người xem bị cuốn vào và có thể ảnh hưởng đến khả năng tư duy. Hiện tượng này trở nên đáng lo ngại khi trẻ tiếp xúc thường xuyên với nội dung có tiết tấu quá nhanh, âm thanh dồn dập, nhân vật kỳ dị và hành vi phi thực tế, não bộ dần thích nghi với trạng thái kích thích cao liên tục.

Video brain rot với nội dung phi lô gic được tạo từ AI "gây nghiện" cho trẻ nhỏ.

Hệ quả là trẻ dễ mất khả năng tập trung với những hoạt động chậm, đòi hỏi suy nghĩ tuyến tính như đọc sách, học chữ, hay thậm chí là trò chuyện đời thường. Đặc biệt, chỉ cần trẻ xem những video này một vài lần, thuật toán sẽ “nhồi” liên tục các nội dung cùng kiểu, bất kể giá trị giáo dục hay độ phù hợp. Trong khi đó, trẻ em chưa có đủ khả năng nhận biết đâu là sáng tạo hợp lý và đâu là phi lý, lệch chuẩn. Nếu không có sự đồng hành từ phụ huynh, những thông tin độc hại này sẽ khiến trẻ hình thành một thế giới quan méo mó, nhận thức sai lệch.

Khi những video ngắn với nội dung độc hại đang len lỏi vào thế giới giải trí của trẻ gây nhiều nguy cơ tiềm ẩn, phụ huynh cần đồng hành, định hướng tham gia các hoạt động như: Đọc sách, thể thao và các hoạt động ngoại khóa khác để trẻ phát triển lành mạnh hơn.