Đổi mới phương pháp dạy và học

Chương trình GDPT 2018 được triển khai từ năm học 2020 - 2021, xây dựng theo hướng mở, lấy học sinh làm trung tâm và chuyển mục tiêu giáo dục từ chú trọng truyền thụ kiến thức sang hình thành, phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh.

Thầy Trần Đăng Khoa, Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Chà Nưa, xã Mường Chà cho biết, điểm khác biệt lớn nhất là giáo viên phải thay đổi tư duy. Từ dạy theo nội dung sang dạy theo năng lực, từ người truyền thụ thành người hướng dẫn. Học sinh được học qua trải nghiệm, dự án, thảo luận nhóm nên các em chủ động hơn, sáng tạo hơn rất nhiều.

Theo thầy Trần Đăng Khoa, để bắt nhịp với chương trình mới, đội ngũ giáo viên ở các trường học trên địa bàn tỉnh đã không ngừng nỗ lực tìm tòi, đổi mới phương pháp giảng dạy, truyền cảm hứng học tập cho học sinh theo nhiều cách như: Chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin vào từng bài giảng; khơi gợi sự hứng thú cho học sinh thông qua việc tương tác thường xuyên với âm nhạc, trò chơi được lồng ghép vào bài học; tổ chức những hoạt động trải nghiệm theo từng chủ đề; tăng cường các hoạt động thực hành, thực hiện các dự án theo nhóm…

Một trong những điểm đổi mới nổi bật của Chương trình GDPT 2018 là hệ thống môn học lựa chọn và cụm chuyên đề học tập ở cấp trung học phổ thông (THPT). Tại Điện Biên, tất cả các trường THPT đã xây dựng các tổ hợp môn học phù hợp điều kiện nhà trường và nguyện vọng học sinh. Riêng năm học 2024 - 2025 có hơn 20.000 học sinh lớp 10, 11, 12 tham gia học các môn lựa chọn; trong đó Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Sinh học, Tin học là những môn thu hút đông học sinh.

Thầy Tống Văn Đỗ, Hiệu trưởng Trường THPT Búng Lao chia sẻ: Sau 3 năm triển khai, các tổ hợp môn học ở cấp THPT ngày càng linh hoạt. Nhà trường tổ chức xếp thời khóa biểu mở, cho phép học sinh học xen kẽ các nhóm môn khác nhau phù hợp điều kiện giáo viên. Cùng với đó, cụm chuyên đề học tập, một trong những nội dung mới của chương trình cũng được triển khai hiệu quả. Số lượng học sinh lựa chọn học chuyên đề tăng đều qua từng năm, đặc biệt ở các chuyên đề Toán, Ngữ văn, Sinh học, Lịch sử.

Sự chuyển trong nhận thức, hành động không mỗi ở giáo viên mà cả học sinh, phụ huynh học sinh đều hiểu hơn về mục tiêu, phương pháp giáo dục mới. Học sinh không còn tư tưởng học để thi mà học để phát triển bản thân, sống tốt và làm việc hiệu quả. Nhiều thầy cô giáo đã thực sự trở thành người hướng dẫn, người đồng hành cùng học trò trong quá trình học tập. Nhờ đó, năng lực tự học, khả năng trình bày và tự tin thể hiện ý kiến của học sinh được cải thiện rõ rệt. Các em biết đặt câu hỏi, biết phản biện, biết làm việc nhóm và mạnh dạn hơn khi tham gia các hoạt động xã hội, trải nghiệm nghề nghiệp...

Em Lường Thì Hoa, học sinh Trường THPT Thanh Chăn chia sẻ: Những tiết học theo chương trình mới giúp chúng em chủ động hơn. Thầy cô gợi mở để chúng em tự tìm hiểu, thảo luận và trình bày ý kiến. Mỗi giờ học trở nên sinh động, gần gũi và dễ hiểu hơn, chúng em thấy tự tin hơn khi phát biểu và tham gia các hoạt động của lớp, của trường.

Từ đổi mới trong phương pháp dạy và cách học, chất lượng giáo dục của tỉnh từng bước được nâng lên. Tỷ lệ tốt nghiệp THPT những năm gần đây luôn duy trì ổn định ở mức trên 98%, số lượng học sinh giỏi cấp tỉnh, cấp quốc gia tăng cả về quy mô và chất lượng.

Nâng cao chất lượng toàn diện

Xác định đổi mới chương trình là nhiệm vụ trọng tâm, ngay từ năm học 2020 - 2021, tỉnh đã chủ động triển khai nhiều giải pháp đồng bộ. Sở Giáo dục và Đào tạo ban hành hệ thống văn bản hướng dẫn, kế hoạch thực hiện cụ thể, thống nhất từ cấp tỉnh đến cơ sở, bảo đảm việc thực hiện chương trình mới đúng tiến độ, hiệu quả. Đến nay, đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý các cấp được bồi dưỡng toàn diện theo Chương trình GDPT 2018. Toàn tỉnh hiện có hơn 12.000 giáo viên; trong đó, cấp tiểu học đạt 93,9% chuẩn và trên chuẩn, THCS đạt 97,6%, THPT đạt 100%. Giai đoạn 2020 - 2025, ngành tổ chức hơn 65 đợt tập huấn với trên 17.000 lượt giáo viên tham dự, đảm bảo 100% cán bộ, giáo viên được bồi dưỡng các mô đun của chương trình mới.

Song song với nâng cao chất lượng đội ngũ, việc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học cũng được ngành chú trọng. Giai đoạn 2020 - 2025, Điện Biên đã huy động nhiều nguồn lực đầu tư nâng cấp trường lớp, thiết bị dạy học. Hơn 78% phòng học trên toàn tỉnh đạt mức kiên cố, tăng hơn 6% so với năm 2020. Hệ thống phòng bộ môn, phòng thực hành, phòng STEM, thư viện, nhà đa năng được xây mới hoặc cải tạo. Các thiết bị dạy học tối thiểu được cấp phát theo danh mục quy định của Bộ GD&ĐT, ưu tiên cho các khối lớp đầu cấp triển khai chương trình mới.

Triển khai đồng bộ các giải pháp, diện mạo giáo dục toàn tỉnh có bước chuyển tích cực. Chất lượng giáo dục đại trà được giữ vững, chất lượng mũi nhọn được nâng lên; học sinh tự tin, chủ động hơn trong học tập, rèn luyện, nhiều mô hình, cách làm mới được áp dụng hiệu quả... Đến nay, Điện Biên có 482 cơ sở giáo dục với hơn 7.300 lớp, trên 207 nghìn học sinh. Tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia đạt 82,33%, vượt 7,3% so với mục tiêu nghị quyết; tỷ lệ trường đạt kiểm định chất lượng giáo dục đạt hơn 84%.

Nhìn lại 5 năm thực hiện, Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 đã mang lại làn gió mới cho giáo dục tỉnh nhà. Chương trình đã giúp thay đổi cách dạy, cách học, cách nghĩ về giáo dục từ dạy học sinh biết “cái gì” sang giúp các em biết “làm gì” và “trở thành ai”. Chặng đường phía trước dù còn nhiều khó khăn, song kết quả đạt được sau 5 năm đổi mới là cơ sở để tin tưởng giáo dục Điện Biên sẽ tiếp tục bứt phá, góp phần tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, phục vụ phát triển bền vững của tỉnh trong giai đoạn mới.