ĐBP - Vụ mùa năm nay, toàn tỉnh gieo cấy hơn 21.513ha lúa. Hiện nay, các trà lúa đang vào giai đoạn quan trọng: Trà sớm ở thời kỳ làm đòng - đòng già, trà chính vụ ở giai đoạn làm đòng, còn trà muộn đang đứng cái. Thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, hiện nay tình hình sâu bệnh có xu hướng diễn biến phức tạp, đáng chú ý là các đối tượng gây hại chính như: Bệnh đạo ôn lá, đạo ôn cổ bông, bệnh khô vằn và sâu cuốn lá nhỏ, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sinh trưởng và năng suất mùa vụ.
Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường, lúa vụ mùa bị sâu bệnh gây hại gồm: Bệnh đạo ôn lá, tai lá xuất hiện trên hơn 400ha (tăng 210,68ha so cùng kỳ năm trước), với mật độ cục bộ lên đến 70 - 80%; sâu cuốn lá nhỏ gây hại hơn 280ha (tăng 205,64ha), mật độ nơi cao 10 - 30 con/m2; gần 220ha lúa nhiễm tập đoàn rầy, cục bộ có nơi 1.500 con/m2; bệnh bạc lá vi khuẩn gây hại gần 360ha, nơi cao 7,5 - 30%. So với cùng kỳ, diện tích nhiễm hầu hết tăng, mức độ gây hại tập trung ở nhiều xã như: Pu Nhi, Mường Luân, Thanh Nưa, Thanh An... Ngoài ra, chuột, đốm nâu, nghẹt rễ… cũng gây hại rải rác.
Trên cánh đồng Mường Thanh, một số loại sâu bệnh, nhất là bệnh đạo ôn bùng phát mạnh trên trà lúa sớm và chính vụ. Dù trước đó người dân đã chủ động phun thuốc phòng trừ, nhưng do thời tiết mưa nhiều, độ ẩm cao nên dịch bệnh vẫn tái phát.
Anh Lường Văn Sung, nông dân xã Thanh Nưa chia sẻ: Hiện nay trên các trà lúa đang xuất hiện một số loại sâu bệnh. Từ đầu vụ đến nay tôi đã phải phun thuốc bảo vệ thực vật 2 lần. Hiện nay, gia đình thường xuyên thăm đồng để kịp thời phát hiện, phòng trừ.
Không chỉ ở cánh đồng Mường Thanh, tại nhiều xã vùng cao cũng phát sinh sâu bệnh hại lúa (đạo ôn, sâu cuốn lá, rầy…). Nguyên nhân chính khiến sâu bệnh phát sinh, phát triển mạnh là do điều kiện thời tiết bất lợi. Năm nay mưa sớm, nhiều, kết hợp với nền nhiệt cao tạo môi trường thuận lợi cho nấm bệnh phát sinh, trong khi cây lúa lại đang giai đoạn sinh trưởng mạnh. Bên cạnh đó, một số nông dân còn bón thừa đạm, làm cho ruộng lúa rậm rạp, lá xanh tốt - đây là điều kiện lý tưởng để bệnh đạo ôn và sâu cuốn lá phát triển. Ngoài ra, một số nông dân chưa tuân thủ cơ cấu giống, dẫn đến sâu bệnh phát sinh, lây lan. Một số hộ dù đã phun thuốc bảo vệ thực vật nhưng chưa đúng cách, chưa tuân thủ nguyên tắc “4 đúng” nên hiệu quả chưa cao, thậm chí dẫn tới tình trạng sâu bệnh kháng thuốc.
Ông Phạm Quang Thành, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp khu vực 2 cho biết: Giai đoạn lúa làm đòng - trỗ bông rất mẫn cảm, nếu chủ quan trong chăm sóc hoặc phun thuốc sai kỹ thuật, dịch bệnh có thể bùng phát, gây thiệt hại lớn. Ngành chuyên môn khuyến cáo nông dân thường xuyên thăm đồng, không bón thừa đạm, không phun thuốc tràn lan, tuân thủ nguyên tắc “4 đúng” để bảo vệ năng suất.
Các trà lúa vụ mùa năm nay trỗ muộn hơn so với cùng kỳ nhiều năm, trong đó trà sớm trỗ tập trung từ 25/8 - 30/8, trà chính vụ trỗ tập trung từ 30/8 - 5/9. Dự báo của cơ quan khí tượng thủy văn, hiện nay nhiệt độ trung bình phổ biến cao hơn từ 0,5 - 1 độ C so với trung bình cùng kỳ nhiều năm và tổng lượng mưa xấp xỉ với trung bình nhiều năm. Với điều kiện mưa nắng xen kẽ, độ ẩm cao trong thời gian lúa trỗ bông, phơi màu cùng nguồn sâu bệnh sẵn có trên đồng ruộng là nguy cơ lớn về sâu bệnh gây hại.
Bà Chu Thị Thanh Xuân, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, cho biết: Từ nay đến cuối vụ, để bảo vệ an toàn sản xuất lúa mùa, Sở yêu cầu các xã, phường phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp khu vực để đánh giá phạm vi, mức độ gây hại của các đối tượng dịch hại, từ đó có giải pháp chỉ đạo kịp thời. Đồng thời, hướng dẫn người dân thực hiện nghiêm nguyên tắc “4 đúng” trong sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.
Đối với các Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp khu vực, thường xuyên bám sát đồng ruộng, điều tra, dự báo tình hình dịch hại, đặc biệt trong giai đoạn lúa trỗ bông - phơi màu. Đối với trà lúa sớm và chính vụ, cần tập trung quản lý rầy trưởng thành lứa 6 và rầy non lứa 7; phun phòng bệnh đạo ôn cổ bông tại những vùng có nguy cơ cao như: Thanh Nưa, Thanh An, Thanh Yên, Tủa Chùa, phường Mường Thanh… Đồng thời, chủ động phòng trừ bệnh bạc lá, nhện gié, bọ xít hôi dài, bệnh đen lép hạt, khô vằn, chuột. Với trà lúa muộn, chú trọng phòng trừ sâu cuốn lá nhỏ, tập đoàn rầy từ giữa đến cuối tháng 9, đồng thời điều chỉnh chế độ bón phân hợp lý.
Về phía người dân, tuyệt đối không chủ quan trong giai đoạn lúa trỗ bông - chắc hạt, thường xuyên thăm đồng, kịp thời báo cáo khi có dịch hại phát sinh bất thường. Việc tăng cường phối hợp giữa chính quyền, cơ quan chuyên môn và nông dân được xem là giải pháp quan trọng nhằm bảo vệ an toàn sản xuất, hạn chế tối đa thiệt hại, góp phần bảo đảm thắng lợi vụ lúa mùa 2025.