Khi cán bộ nói tiếng bản

Đúng như lịch đã hẹn trước, hôm nay cán bộ Đồn Biên phòng Na Cô Sa và lực lượng Công an xã Quảng Lâm có mặt tại nhà văn hóa bản Huổi Thủng 2, xã Quảng Lâm để thực hiện kế hoạch truyền thông về các hình thức lừa đảo qua mạng xã hội – chuyện tưởng như xa xôi nhưng lại đang len lỏi tới tận vùng cao.

Trên tấm bảng dựng ở sân khấu, những bức ảnh minh họa các vụ lừa đảo được cán bộ chỉ dẫn cụ thể, từ tin nhắn giả danh ngân hàng đến chiêu thức yêu cầu chuyển tiền để “nhận thưởng”. Huổi Thủng 2 là địa bàn sinh sống của 100% đồng bào dân tộc Mông. Do vậy đây là ngôn ngữ giao tiếp chính được cán bộ sử dụng tại buổi truyền thông.

Cách nói, cách trình bày giản dị, bằng chính ngôn ngữ bản địa, khiến người dân hiểu nhanh, nhớ lâu. Sau buổi tuyên truyền, nhiều người chủ động đến trao đổi thêm với cán bộ. Có cụ già kể lại chuyện thanh niên ở bản từng bị đối tượng lạ gọi điện báo trúng thưởng, rồi lừa mất gần 10 triệu đồng mà chờ mãi không thấy quà đâu; có chị em cho biết đã từng nghi ngờ khi thấy tin nhắn lạ...

Những kiến thức pháp luật, khi được truyền tải bằng tiếng nói của chính đồng bào mình, đã không còn xa lạ. Ở nơi núi rừng còn thưa sóng điện thoại, việc hiểu về “lừa đảo công nghệ cao” tưởng như khó, giờ lại trở nên gần gũi và dễ nhớ. Từ buổi tuyên truyền ấy, bà con đã biết cách cảnh giác, biết chia sẻ thông tin với cán bộ, cùng nhau giữ bình yên cho bản làng.

Tại xã Nậm Kè, nơi có 7 dân tộc sinh sống rải rác tại 21 bản, phần đa trong đó là người dân tộc thiểu số, bao gồm cả dân tộc rất ít người (Cống, Sán Chỉ). Mặc dù chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố tiêu cực, song nhiều năm qua, bà con trên địa bàn vẫn tin tưởng vào Đảng, Nhà nước và chính quyền các cấp, yên tâm lao động sản xuất. Tình hình an ninh trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn vì thế cũng cơ bản ổn định.

Có được điều đó là nhờ cấp ủy, chính quyền và các lực lượng địa phương đã làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật. Qua đó nâng cao kiến thức cũng như ý thức chấp hành các quy định pháp luật cho đồng bào. Theo Trung tá Mùa A Páo, Trưởng Công an xã Nậm Kè: Cùng với các lực lượng khác, thời gian qua Công an xã đã phát huy vai trò nòng cốt, thông qua việc tổ chức, phối hợp tổ chức nhiều hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật.

“Hiện nay, nhiều bà con trên địa bàn vẫn chưa thành thạo tiếng phổ thông, hạn chế trong giao tiếp, đặc biệt là phụ nữ sinh từ những năm 1980 trở về trước. Do vậy, để công tác tuyên truyền thực sự hiệu quả, công an xã chú trọng truyền thông bằng tiếng dân tộc. Hiện nay cán bộ đơn vị cơ bản đều đảm bảo nghe, nói tiếng các dân tộc trên địa bàn. Khi tổ chức hoạt động truyền thông tại địa bàn có dân tộc nào sinh sống, công an xã sẽ cử cán bộ dân tộc đó đi để đảm nhận nhiệm vụ” - Trung tá Páo cho hay.

Lan tỏa mô hình hay, cách làm sáng tạo

Nhằm giúp người dân nâng cao nhận thức, hiểu biết pháp luật, từng bước thay đổi tập quán lạc hậu, thời gian qua, Hội đồng phối hợp phổ biến giáo dục pháp luật (PBGDPL) tỉnh đã tham mưu UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo thực hiện các chương trình, đề án PBGDPL hoặc lồng ghép thực hiện, như: Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy và phòng, chống tội phạm; đề án “Tuyên truyền, phổ biến pháp luật về phòng, chống tham nhũng; đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015 - 2025”; đề án “Tăng cường công tác PBGDPL nhằm nâng cao ý thức pháp luật cho thanh, thiếu niên”…

Đồng chí Lò Văn Cương, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết: Hội đồng phối hợp PBGDPL tỉnh thường xuyên được kiện toàn, hoạt đồng nền nếp, huy động được sự tham gia đông đảo và trách nhiệm của các thành viên, phát huy được vai trò là cơ quan tham mưu, điều phối, tổ chức triển khai hoạt động một cách đồng bộ trên toàn địa bàn. Hội đồng phối hợp được kiện toàn phù hợp với việc sáp nhập các sở, ban, ngành tỉnh.

Đặc biệt từ khi thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, các địa phương trong tỉnh đã thường xuyên tổ chức tuyên truyền, nâng cao nhận thức pháp luật cho phụ nữ, trẻ em vùng đồng bào dân tộc thiểu số nói riêng; cộng đồng các dân tộc thiểu số nói chung bằng nhiều hình thức phong phú, phù hợp tập quán, nhận thức của người dân.

Các tài liệu, kiến thức truyền thông được phiên dịch qua nhiều thứ tiếng, phù hợp với từng địa bàn, dân tộc. Tăng cường áp dụng công nghệ thông tin, mạng xã hội và các nền tảng số để triển khai PBGDPL, các cuộc thi tìm hiểu pháp luật trực tuyến được tổ chức thường xuyên… đã góp phần tiết kiệm chi phí, mở rộng phạm vi lan tỏa, phù hợp với xu thế chuyển đổi số, đáp ứng nhu cầu tiếp cận thông tin pháp luật nhanh chóng, thuận tiện của người dân, nhất là thế hệ trẻ.

Nhiều mô hình hay, sáng tạo, hiệu quả trong công tác tuyên truyền đã được triển khai và nhân rộng, như: Ban thông tin truyền thông cấp xã; “Mỗi ngày một câu hỏi, mỗi tuần một điều luật”; “Dòng họ tự quản, bản làng bình yên”; các mô hình phổ biến giáo dục pháp luật thuộc Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp về nâng cao nhận thức, giảm thiểu tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; phụ nữ tham gia bảo vệ đường biên, mốc giới…

Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức đồng bào dân tộc thiểu số ở khu vực biên giới càng thêm tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, chính quyền các cấp; từng bước vươn lên xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần góp sức xây dựng hệ thống chính trị cơ sở các xã vùng cao, biên giới ngày càng vững mạnh.

Tuy nhiên, công tác PBGDPL vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức, do Điện Biên là tỉnh miền núi, biên giới, địa hình phức tạp, dân cư phân bố không đồng đều, với trên 80% đồng bào dân tộc thiểu số. Trong đó nhiều nơi còn tồn tại rào cản ngôn ngữ và sự khác biệt về phong tục, tập quán, khiến hiệu quả tiếp nhận pháp luật chưa thật sự sâu rộng. Những khó khăn, hạn chế về kinh phí; hạ tầng công nghệ thông tin, phương tiện kỹ thuật số; năng lực, kỹ năng tuyên truyền pháp luật của một bộ phận báo cáo viên, tuyên truyền viên ở cơ sở...

Thực tế trên cho thấy, cần có những cơ chế đặc thù cho công tác này, nhất là việc hỗ trợ bố trí nguồn kinh phí cho việc biên soạn, dịch tài liệu pháp luật song ngữ, tài liệu trực tuyến, nhằm bảo đảm phù hợp với đặc thù kinh tế - xã hội và ngôn ngữ của từng nhóm đối tượng. Ngoài ra, địa phương cũng cần sự hỗ trợ về hạ tầng kỹ thuật, các phần mềm, nền tảng số dùng chung, kho dữ liệu pháp luật mở, dễ tiếp cận, để người dân có thể khai thác, sử dụng một cách thuận tiện, hiệu quả.