ĐBP - Tỉnh Điện Biên có diện tích rừng tự nhiên lớn trên 426.378ha rừng, tỷ lệ che phủ đạt 44,69%, là môi trường sinh sống của nhiều loài động vật hoang dã quý hiếm. Tuy nhiên, thời gian qua, tình trạng săn bắt, vận chuyển và tiêu thụ trái phép động vật hoang dã vẫn diễn biến phức tạp. Trước thực trạng này, tỉnh đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, tăng cường kiểm tra, giám sát nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hành vi vi phạm, qua đó bảo vệ và phục hồi hệ sinh thái rừng trên địa bàn.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, thời gian qua, công tác quản lý và bảo vệ động vật rừng được triển khai chặt chẽ; nhiều vụ vi phạm đã được phát hiện, xử lý kịp thời, góp phần giữ gìn tài nguyên rừng và bảo vệ đa dạng sinh học. Tuy vậy, tình trạng săn bắt, bẫy, nuôi nhốt, buôn bán, vận chuyển trái phép động vật hoang dã, nhất là các loài chim hoang dã, chim di cư vẫn còn xảy ra tại một số địa phương. Để khắc phục tình trạng này, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản yêu cầu UBND các xã, phường thực hiện nghiêm các chỉ thị, chỉ đạo của Trung ương và của tỉnh về bảo tồn động vật hoang dã; trong đó chú trọng công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức người dân và tăng cường đấu tranh, xử lý các hành vi vi phạm.
Ông Trần Đức Quyền, Phó Trưởng phòng Quản lý, Bảo vệ rừng và Bảo tồn thiên nhiên, Chi cục Kiểm lâm (Sở Nông nghiệp và Môi trường) cho biết: “Với phương châm “bảo vệ rừng từ gốc”, lực lượng kiểm lâm thường xuyên phối hợp với các lực lượng như: Công an xã, Bộ đội biên phòng, dân quân và các chủ rừng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân nâng cao ý thức bảo vệ động vật rừng. Đồng thời, thường xuyên tổ chức tuần tra, kiểm soát soát rừng; tháo gỡ, tiêu hủy bẫy; thu giữ súng săn trái phép; ngăn chặn hành vi săn bắn, bẫy bắt, giết mổ, cất giữ, vận chuyển, mua bán trái phép động vật rừng”.
Xác định sự chung tay của cộng đồng là yếu tố then chốt trong công tác quản lý, bảo vệ động vật hoang dã. Do đó, công tác tuyên truyền được lực lượng kiểm lâm và chính quyền cơ sở triển khai mạnh mẽ và liên tục. Từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh đã tổ chức 426 lượt tuyên truyền với 23.321 người tham gia; 19.010 người ký cam kết bảo vệ rừng và động vật hoang dã. Lực lượng kiểm lâm cũng phối hợp các đơn vị chức năng, chính quyền cơ sở tổ chức 2.965 lượt tuần tra rừng, thu hút hơn 14.400 lượt người tham gia. Qua đó góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ và người dân về giá trị của động vật hoang dã đối với môi trường sinh thái, từng bước thay đổi thái độ, hành vi trong cộng đồng; đồng thời giảm nhu cầu tiêu thụ động vật và các sản phẩm từ động vật hoang dã.
Tháng 4/2023, khi ông Đinh Văn Thúy (tổ dân phố 6, phường Tân Thanh cũ, nay là phường Điện Biên Phủ) phát hiện một cá thể cu li lớn đã thông báo ngay cho lực lượng chức năng và chính quyền cơ sở. Ngay sau khi tiếp nhận thông tin, lực lượng kiểm lâm đã thực hiện đầy đủ quy trình tiếp nhận, chăm sóc và bảo vệ cá thể động vật quý hiếm này theo đúng quy định.
Cùng với công tác tuyên truyền, các lực lượng chức năng trên địa bàn tỉnh đã tích cực phối hợp, tăng cường đấu tranh và ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến động vật hoang dã. Từ đầu năm đến nay, lực lượng kiểm lâm đã phối hợp với công an và các đơn vị liên quan phát hiện, xử lý 9 vụ vi phạm với 11 đối tượng. Tang vật thu giữ gồm 311 cá thể động vật hoang dã, chủ yếu là chim, cầy, rắn và hoẵng.
Ngày 15/7/2025, khi làm nhiệm vụ tuần tra tại khu vực thôn Cộng Hòa (xã Thanh Nưa), tổ công tác Phòng Cảnh sát kinh tế (Công an tỉnh) phối hợp Phòng Cảnh sát giao thông và Đội Kiểm lâm cơ động & phòng cháy chữa cháy rừng kiểm tra xe máy mang biển kiểm soát 27H2-8364 do ông Hoàng Đình Hiên điều khiển. Lực lượng chức năng phát hiện ông Hiên đang vận chuyển một cá thể nghi là rắn hổ chúa nặng 1,9kg, còn sống, để mang đi tiêu thụ. Tại thời điểm kiểm tra, ông Hiên không xuất trình được giấy tờ chứng minh nguồn gốc hợp pháp của cá thể động vật quý hiếm này. Vụ việc đã được các lực lượng chức năng tiến hành xử lý theo quy định.
Bên cạnh đó, tăng cường kiểm tra các cơ sở gây nuôi động vật hoang dã, kiên quyết không để xảy ra tình trạng lợi dụng hình thức nuôi sinh sản, nuôi sinh trưởng hợp pháp để hợp thức hóa động vật có nguồn gốc bất hợp pháp. Mỗi năm, lực lượng kiểm lâm tổ chức hàng trăm cuộc kiểm tra đối với các cơ sở gây nuôi trên địa bàn.
Xác định bảo tồn hệ sinh thái rừng là nhiệm vụ chiến lược, lâu dài, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và sự chung tay của toàn xã hội, thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục tăng cường tuần tra, kiểm soát rừng, nhất là tại các tuyến biên giới và những khu vực rừng nguyên sinh; siết chặt công tác kiểm tra các cơ sở gây nuôi động vật hoang dã và quản lý hồ sơ nguồn gốc; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong giám sát rừng. Đồng thời duy trì phối hợp chặt chẽ giữa lực lượng kiểm lâm, công an, bộ đội biên phòng và chính quyền cơ sở trong công tác ngăn chặn, xử lý vi phạm và chú trọng, triển khai sâu rộng, hiệu quả hơn nữa công tác tuyên truyền nhằm thay đổi thói quen tiêu thụ động vật hoang dã trong cộng đồng…
Với những giải pháp đồng bộ cùng sự hưởng ứng tích cực của người dân, công tác bảo vệ động vật hoang dã trên địa bàn tỉnh kỳ vọng sẽ đạt được những kết quả bền vững hơn, góp phần gìn giữ đa dạng sinh học và bảo vệ cảnh quan thiên nhiên của tỉnh.