Là tỉnh miền núi biên giới, Điện Biên có vị trí quan trọng về quốc phòng - an ninh, là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa độc đáo và đa dạng của nhiều dân tộc anh em cùng sinh sống. Mỗi dân tộc là một mảng màu sắc rực rỡ về văn hóa được thể hiện qua các loại hình di sản: Biểu đạt và truyền thống, tiếng nói, chữ viết, ngữ văn dân gian; nghệ thuật trình diễn dân gian; lễ hội truyền thống; tập quán xã hội và tín ngưỡng; tri thức dân gian; nghề thủ công truyền thống. Kết quả kiểm kê cho thấy, các dân tộc trên địa bàn tỉnh đang nắm giữ và thực hành 463 di sản văn hóa thuộc các loại hình. Trong đó, nổi bật là dân tộc Mông đang nắm giữ và thực hành 50 di sản văn hóa như: Tết Nào Pê Chầu của người Mông đen; kỹ thuật in hoa văn bằng sáp ong trên vải; dệt và thêu trang phục truyền thống; nghề rèn; nghệ thuật khèn...
Những năm qua, văn hóa Điện Biên đã có bước phát triển mạnh mẽ, không chỉ góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống mà còn tạo nền tảng cho sự phát triển du lịch, kinh tế - xã hội bền vững. Những chính sách văn hóa đúng đắn, sự nỗ lực vào cuộc của các cấp chính quyền, cộng đồng và các tổ chức xã hội đã giúp Điện Biên xây dựng hình ảnh một tỉnh miền núi giàu bản sắc văn hóa và tiềm năng du lịch.
Các sự kiện văn hóa như Lễ hội Hoa Ban tổ chức hàng năm, Ngày hội văn hóa các dân tộc tỉnh được tổ chức định kỳ và Tuần Văn hóa Du lịch được tổ chức tại các tỉnh, thành trong cả nước đã thể hiện sự đa dạng, phong phú của văn hóa các dân tộc tỉnh Điện Biên, thu hút hàng nghìn du khách tham gia. Nhiều sản phẩm văn hóa truyền thống, các sự kiện lễ hội đã được tuyên truyền, quảng bá rộng rãi; hoạt động nghệ thuật biểu diễn dân gian (múa xòe, hát dân ca, biểu diễn nhạc cụ truyền thống) được tổ chức tại các lễ hội, sự kiện văn hóa của tỉnh giúp bảo tồn và lan tỏa nét đẹp văn hóa dân tộc trong đời sống cộng đồng.
Trong bối cảnh đất nước đang bước vào thời kỳ phát triển mạnh mẽ với nhiều thời cơ và thách thức đan xen, việc phát huy giá trị văn hóa và con người trở thành động lực quan trọng, nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của mỗi địa phương. Điện Biên xác định phát triển văn hóa cần đi đôi giữa bảo tồn và phát huy, giữa truyền thống và hiện đại, giữa bản sắc riêng và sự hòa nhập toàn cầu; xây dựng và phát triển văn hóa, con người thực sự trở thành nền tảng, nguồn lực nội sinh, động lực phát triển nhanh và bền vững.
Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa các dân tộc gắn với phát triển du lịch bền vững; số hóa các di sản văn hóa phi vật thể; liên kết bảo tồn văn hóa với phát triển du lịch sinh thái, cộng đồng và lịch sử, biến văn hóa thành sản phẩm du lịch đặc trưng. Đưa giáo dục văn hóa truyền thống vào chương trình học đường và các hoạt động ngoại khóa; xây dựng hệ giá trị con người Điện Biên hiện đại: Yêu nước, đoàn kết, sáng tạo, hội nhập, gìn giữ bản sắc.
Để thực hiện mục tiêu đó, một trong những giải pháp quan trọng được tỉnh tập trung thực hiện là tiếp tục triển khai các dự án về bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc; gắn nhiệm vụ phát triển văn hóa với xây dựng con người Điện Biên đáp ứng yêu cầu phát triển của tỉnh. Mặt khác, tăng cường tuyên truyền về vai trò, vị trí của sự nghiệp phát triển văn hóa, đưa văn hóa vào chiến lược phát triển chung của tỉnh; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đặc biệt là chuyển đổi số trong bảo tồn, phát huy di sản văn hóa. Ưu tiên phát triển du lịch văn hóa tại các bản du lịch cộng đồng; tăng cường quảng bá hình ảnh văn hóa Điện Biên đến bạn bè trong nước và quốc tế qua nền tảng số; tích cực giao lưu, hợp tác, hội nhập quốc tế về văn hóa, tiếp thu tinh hoa văn hóa các dân tộc; khắc phục những ảnh hưởng tiêu cực, mặt trái về văn hóa của hội nhập toàn cầu.