Bộ Nội vụ cho biết đã hoàn thiện dự thảo Nghị định quy định khung số lượng Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND); số lượng và cơ cấu Ủy viên UBND; trình tự, thủ tục phê chuẩn kết quả Hội đồng nhân dân (HĐND) bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND; trình tự, thủ tục điều động, cách chức Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND và giao quyền Chủ tịch UBND các cấp.

Theo Bộ Nội vụ, sau sắp xếp cả nước hiện có 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh (giảm 29 đơn vị) và 3.321 ĐVHC cấp xã (giảm 6.714 đơn vị). 

Căn cứ Nghị quyết số 203/2025/QH15 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành các quyết định chỉ định nhân sự Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND cấp tỉnh; Thường trực HĐND cấp tỉnh đã ban hành nghị quyết chỉ định nhân sự Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND cấp xã và Ủy viên UBND cấp tỉnh; Thường trực HĐND cấp xã cũng đã chỉ định nhân sự Ủy viên UBND cấp xã. 

Đến nay, việc sắp xếp đơn vị hành chính đã hoàn thành; việc chỉ định nhân sự đã bảo đảm cho bộ máy chính quyền địa phương 02 cấp đi vào hoạt động ổn định, thông suốt, không gián đoạn công tác quản lý, điều hành ở địa phương. 

Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu thực tiễn về công tác cán bộ trong giai đoạn vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, cần thiết phải có quy định cụ thể, thống nhất về tổ chức, bộ máy, số lượng Phó Chủ tịch UBND, số lượng và cơ cấu ủy viên UBND các cấp, đặc biệt là quy trình, thủ tục phê chuẩn, điều động, cách chức và giao quyền Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND cấp tỉnh, cấp xã.

Bên cạnh đó, Luật Tổ chức chính quyền địa phương số 72/2025/QH15, Luật Cán bộ, công chức số 80/2025/QH15, các văn bản hướng dẫn thi hành khác đã bổ sung nhiều quy định mới về tổ chức bộ máy, cơ cấu, thẩm quyền và quy trình nhân sự của UBND các cấp, dẫn đến các quy định tại Nghị định số 08/2016/NĐ-CP và các nghị định sửa đổi, bổ sung không còn phù hợp, đặc biệt là các nội dung liên quan đến mô hình tổ chức, số lượng Phó Chủ tịch và quy trình công tác cán bộ gây khó khăn cho địa phương trong triển khai thực hiện.

Do đó, việc ban hành một Nghị định mới là rất cần thiết nhằm bảo đảm cơ sở pháp lý thống nhất, đồng bộ và khả thi cho tổ chức, hoạt động và công tác cán bộ của chính quyền địa phương sau sắp xếp đơn vị hành chính; đồng thời tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho địa phương, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, điều hành của UBND các cấp.

Khung số lượng Phó Chủ tịch UBND phù hợp quy mô, đặc thù địa phương

Theo dự thảo Nghị định, Bộ Nội vụ đề xuất, đối với tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện hợp nhất, sáp nhập: TPHCM có không quá 8 Phó Chủ tịch; Thành phố trực thuộc Trung ương hình thành do hợp nhất, sáp nhập 3 đơn vị có không quá 7 Phó Chủ tịch; do hợp nhất 2 đơn vị có không quá 6 Phó Chủ tịch.

Tỉnh hình thành do hợp nhất 2 tỉnh, trong đó có ít nhất 01 tỉnh loại I hoặc hợp nhất 3 tỉnh có không quá 6 Phó Chủ tịch.

Tỉnh hình thành từ 2 tỉnh loại II, III có không quá 5 Phó Chủ tịch.

Với các tỉnh, thành phố không thực hiện hợp nhất sáp nhập theo phân loại đơn vị hành chính trước khi Nghị định có hiệu lực thi hành: Tỉnh loại I có không quá 4 Phó Chủ tịch, tỉnh loại II, III có không quá 33 Phó Chủ tịch.

Đáng chú ý, để bảo đảm bảo đảm linh hoạt, đáp ứng yêu cầu công tác cán bộ, dự thảo Nghị định quy định trường hợp Bộ Chính trị, Ban Bí thư điều động, luân chuyển cán bộ về đảm nhiệm chức vụ Phó Chủ tịch UBND cấp tỉnh thì số lượng này nằm ngoài khung quy định.

Đối với các địa phương có Nghị quyết riêng của Quốc hội quy định khác, thực hiện theo quy định tại Nghị quyết đó.

Đối với cấp xã, dự thảo Nghị định quy định số lượng Phó Chủ tịch UBND cấp xã bình quân không quá 2,5 người/đơn vị hành chính, được tính tổng cho toàn tỉnh, thành phố. 

Căn cứ vào tổng số được phân bổ, Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định cụ thể số lượng Phó Chủ tịch của từng cấp xã phù hợp với quy mô dân số, diện tích, phân loại đơn vị hành chính, điều kiện kinh tế - xã hội và đặc thù vùng, miền, nhưng không vượt quá tổng số được giao. Đối với đặc khu có quy mô dân số thường trú dưới 1.000 dân thực hiện theo quy định riêng của Chính phủ.

Về cơ cấu Ủy viên Ủy ban nhân dân, dự thảo quy định thành phần Ủy viên UBND các cấp gồm người đứng đầu các cơ quan chuyên môn, Ủy viên phụ trách quân sự, Ủy viên phụ trách công an, số lượng và chức danh cụ thể thực hiện theo quy định của Chính phủ về tổ chức cơ quan chuyên môn thuộc UBND các cấp, bảo đảm đồng bộ với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp và yêu cầu tinh giản, gọn nhẹ, hiệu quả.

Đơn giản hóa thủ tục, ứng dụng công nghệ trong công tác nhân sự

Bộ Nội vụ cũng đề xuất quy trình phê chuẩn, miễn nhiệm và bãi nhiệm Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND theo hướng đơn giản hóa thủ tục hành chính, rõ thẩm quyền, cắt giảm quy trình; rõ thành phần hồ sơ, bảo đảm đồng bộ giữa quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước.

Theo đó, sau khi HĐND bầu hoặc quyết định miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND, Thường trực HĐND có trách nhiệm hoàn thiện hồ sơ gửi cơ quan có thẩm quyền phê chuẩn. Bộ Nội vụ thẩm định hồ sơ đối với nhân sự cấp tỉnh, Sở Nội vụ thẩm định đối với nhân sự cấp xã. Thủ tướng Chính phủ phê chuẩn kết quả bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm đối với Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND cấp tỉnh. Chủ tịch UBND cấp tỉnh phê chuẩn đối với cấp xã. 

Đồng thời để tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong xử lý hồ sơ, đơn giản hóa thủ tục hành chính, dự thảo bổ sung quy định sử dụng thành phần hồ sơ đã có trên cơ sở dữ liệu quốc gia về cán bộ, công chức để thay thế hồ sơ giấy. 

Ngoài ra, dự thảo Nghị định quy định trường hợp điều động, cách chức Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND và bổ sung quy định về quy trình và hồ sơ giao quyền Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND để phù hợp với tình hình thực tiễn địa phương và bảo đảm tính chủ động, kịp thời và liên tục trong hoạt động của chính quyền địa phương.