Bài 2: Nơi linh hoạt, chốn nan giải

Bài 1: Cơ hội nâng cấp hạ tầng xã hội

ĐBP - Sau khi thực hiện sáp nhập, thành lập đơn vị hành chính mới, nhiều địa phương được điều chuyển, tiếp nhận số lượng cơ sở nhà đất rất lớn. Việc quản lý, sử dụng, phát huy hiệu quả, tránh lãng phí trụ sở, tài sản công là nhiệm vụ quan trọng. Vì vậy, sau tiếp nhận, nhiều địa phương đã bố trí ổn thỏa hoặc có phương án sắp xếp hợp lý, khả thi, song một số địa phương vẫn gặp khó khăn, lúng túng khi giải “bài toán” sắp xếp, sử dụng trụ sở.

Linh hoạt chuyển đổi công năng

Xã Na Sang thành lập trên cơ sở sáp nhập 4 đơn vị hành chính gồm: Na Sang, Sa Lông, Ma Thì Hồ và thị trấn Mường Chà. Cùng với trụ sở của 4 xã cũ, Na Sang tiếp nhận thêm cơ sở nhà đất của huyện Mường Chà cũ. Vì vậy khối tài sản công - nhà đất mà xã nhận bàn giao, quản lý không nhỏ. Ngay sau khi chính quyền mới đi vào hoạt động, UBND xã đã chủ động tạm giao các trụ sở không bố trí hoạt động cho các cơ quan, đơn vị bảo vệ, gìn giữ. Khi chính thức có quyết định điều chuyển của UBND tỉnh, các cơ sở đều được bố trí, sắp xếp hoặc có phương án sử dụng hợp lý, khoa học.

Ông Trần Hồng Quân, Chủ tịch UBND xã Na Sang khẳng định: “Các trụ sở dôi dư mà xã tiếp nhận, quản lý trên địa bàn đều đã được sử dụng hiệu quả, phát huy giá trị, hoặc có phương án sắp xếp, bố trí”. Ông Quân liệt kê: Trụ sở xã Na Sang cũ đã giao cho Trường Phổ thông DTBT THCS Na Sang, hiện đang làm phòng nghỉ trưa cho học sinh không ở bán trú nhưng được hưởng chế độ ăn trưa tại trường; trụ sở UBND xã Sa Lông cũ sẽ giao cho Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 379 theo đề xuất của đơn vị; Bảo hiểm Xã hội huyện giao cho cơ quan thi hành án; Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện trở thành nhà công vụ cho cán bộ, công chức...

Đặc biệt, trụ sở xã Ma Thì Hồ cũ đang tạm giao cho Trường Phổ thông DTBT THCS Ma Thì Hồ làm phòng công vụ cho cán bộ, giáo viên; chờ hoàn thiện hồ sơ thủ tục sẽ chuyển trạm y tế xã về đây do cơ sở y tế hiện tại nằm trong ngõ hẹp, không thuận tiện cho việc cấp cứu, khám chữa bệnh. Một phần trụ sở này được giao cho bản làm hội trường sinh hoạt cộng đồng. Chỉ có Phòng Dân tộc huyện cũ do xây dựng từ lâu, xuống cấp, xã đang xem xét phương án sửa chữa thành nhà văn hóa cho tổ dân phố.

Sắp xếp hợp lý việc sử dụng trụ sở, Na Sang quyết tâm không để trống, lãng phí tài sản công. Không riêng Na Sang, nhiều xã, phường cũng đã bố trí cơ bản ổn thỏa trụ sở dôi dư sau sắp xếp, sáp nhập.

Nan giải bài toán xử lý

Trước khi sắp xếp, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, tỉnh có 10 huyện, thị xã. Tương ứng hiện tại có 10 xã, phường mới tiếp nhận cơ sở vật chất của 10 huyện, thị cũ. Với khối tài sản công lớn, một số địa bàn đang gặp khó trong việc sắp xếp, xử lý.

Tại phường Mường Lay, nhiều cơ sở nhà đất đã được giao quản lý, bảo vệ, nhưng vẫn để trống, chưa hoạt động và chưa có phương án xử lý. Phường Mường Lay thành lập trên cơ sở sáp nhập 4 xã, phường. Sau khi sắp xếp, hầu hết cơ quan ngành dọc rút khỏi địa bàn, để lại tài sản nhà đất. Bởi vậy, phường Mường Lay hiện tại được điều chuyển và tiếp nhận chuyển giao gần 20 cơ sở nhà đất của xã cũ và các đơn vị ngành dọc.

Bộ máy hành chính phường mới sử dụng chủ yếu trụ sở của Thị ủy, UBND thị xã cũ đã đủ đảm bảo điều kiện hoạt động và đáp ứng nhu cầu công việc. Nhiều trụ sở khang trang đang để trống, chưa sử dụng đến như: Trụ sở phường Sông Đà, Lay Nưa, Na Lay, Kho bạc, Thuế... TX. Mường Lay cũ.

Ông Trần Thanh Mai, Phó Chủ tịch UBND phường Mường Lay cho biết: Với cơ sở nhà đất được điều chuyển, tiếp nhận, phường đưa vào phương án quản lý trước, sau đó sẽ xây dựng phương án xử lý, ví dụ cho thuê, đấu giá. Tuy nhiên, đối với địa bàn Mường Lay, việc đấu giá tài sản nhà đất cũng không nhiều triển vọng. Bởi lẽ trước đây khi còn vận hành chính quyền cũ, thị xã đã đưa ra phương án đấu giá với một vài cơ sở nhưng không đạt kết quả như kỳ vọng. Phương án chuyển đổi công năng thành trường lớp học cũng không phù hợp vì hệ thống trường học trên địa bàn đã được đầu tư đồng bộ, ổn định, nên không đơn vị nào có nhu cầu tiếp nhận.

Xã Tủa Chùa cũng gặp khó khi được bàn giao số lượng lớn tài sản nhà đất từ các cơ quan đơn vị thuộc huyện, xã cũ. Chung tình trạng một số cơ sở nhà đất mới chỉ được quản lý, bảo vệ chứ chưa có phương án khai thác, sử dụng. Ông Phạm Quốc Đạt, Chủ tịch UBND xã Tủa Chùa bày tỏ: “Để quản lý sử dụng hiệu quả, tránh lãng phí tài sản công, xã kiến nghị UBND tỉnh, các sở ngành tỉnh cử cán bộ trực tiếp lên hỗ trợ xã xây dựng hoàn chỉnh phương án xử lý, sắp xếp trụ sở nhà đất, đặc biệt là các trụ sở dôi dư. Đồng thời, cần có hướng dẫn cụ thể về quy trình, thủ tục xử lý đối với tài sản dôi dư, tài sản hết khấu hao hoặc không còn giá trị sử dụng; hướng dẫn việc cho thuê, cho mượn đối với trụ sở nhà đất dôi dư trong thời gian chờ xử lý của cấp có thẩm quyền nhằm tránh lãng phí tài sản...”.

Có thể thấy, việc xử lý tài sản công dôi dư sau sáp nhập không chỉ là chuyện “thừa - thiếu” cơ học, mà còn phụ thuộc rất lớn vào đặc thù kinh tế - xã hội của từng địa bàn. Bên cạnh sự chủ động, linh hoạt của chính quyền cơ sở, rất cần sự vào cuộc, hướng dẫn cụ thể về cơ chế, chính sách từ các cấp, các ngành chức năng. Việc khơi thông nguồn lực từ đất đai, trụ sở không chỉ giúp tránh lãng phí ngân sách nhà nước mà còn góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại các địa phương sau sáp nhập.

Bài 3: Hướng tới quản lý, sử dụng hiệu quả, bền vững