Bài 2: Biến thử thách thành cơ hội

Bài 1: Gian nan hành trình số hóa

Từng bước thay đổi nhận thức

Không thể phủ nhận những lợi ích rõ rệt mà chuyển đổi số mang lại cho giáo dục, nhất là giúp tiết kiệm thời gian, tối ưu hóa quản lý, đổi mới phương pháp giảng dạy... Tuy nhiên, tại một địa phương miền núi như Điện Biên, nơi nhiều cơ sở giáo dục còn thiếu thốn, việc triển khai chuyển đổi số ban đầu gặp không ít trở lực. Nhiều trường học chưa đủ điều kiện hạ tầng tối thiểu, giáo viên chưa quen với công nghệ, thậm chí còn e ngại, thụ động trong việc tiếp cận cái mới.

Ông Nguyễn Tiến Thắng, Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Điện Biên Đông thẳng thắn nhìn nhận: Giai đoạn đầu, cái khó nhất không phải là máy tính hay phần mềm, mà là thay đổi tư duy. Nhiều cán bộ, giáo viên ngại đổi mới, nghi ngờ hiệu quả của công nghệ, dẫn đến tâm lý trì hoãn. Vì vậy, chúng tôi xác định nhiệm vụ tiên quyết là thay đổi nhận thức của đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên. Người đứng đầu phải có tầm nhìn, dám làm, dám đổi mới thì mới lan tỏa được tinh thần chuyển đổi số…

Toàn ngành Giáo dục tỉnh hiện có 15.614 cán bộ, giáo viên, nhân viên; trong đó 315 giáo viên Tin học chiếm khoảng 2,02%. Đặc biệt, 84,5% cán bộ, giáo viên đã có chứng chỉ tin học cơ bản trở lên. Điều này cho thấy bước tiến rõ rệt trong công tác đào tạo nhân lực phục vụ chuyển đổi số. Các giáo viên không chỉ thành thạo tin học văn phòng, mà còn có kỹ năng soạn giảng điện tử, sử dụng phần mềm dạy học, khai thác học liệu trực tuyến, xử lý sự cố kỹ thuật và đảm bảo an toàn thông tin mạng.

Ông Phạm Xuân Tiến, Phó Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Mường Ảng cho biết: “Chuyển đổi số không thể chỉ trông vào thiết bị, mà phải bắt đầu từ con người. Ngoài việc đầu tư cơ sở vật chất, chúng tôi tập trung tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn kỹ năng công nghệ cho giáo viên. Hiện, toàn huyện đã có 22 giáo viên Tin học có bằng đại học CNTT và khoảng 630 cán bộ, giáo viên có chứng chỉ tin học cơ bản đạt tỷ lệ 75%”.

Tính đến nay, toàn tỉnh đã tổ chức hơn 14.400 lượt cán bộ, giáo viên tham gia các lớp tập huấn, nâng cao kỹ năng số. Giảng viên là giáo viên Tin học, cán bộ công nghệ thông tin của các trường đã qua đào tạo chuyên sâu. Ngành giáo dục còn cử cán bộ tham gia đầy đủ các lớp diễn tập về an toàn thông tin. Ngành còn chú trọng đến việc phổ cập kỹ năng số cơ bản cho học sinh, sinh viên toàn tỉnh với 5 nội dung: Sử dụng dịch vụ công trực tuyến, mua sắm và thanh toán trực tuyến, tự bảo vệ trên không gian mạng và làm quen với nền tảng số phù hợp từng địa phương. Nhiều giáo viên có trình độ CNTT tốt đã tham gia Tổ công nghệ số cộng đồng, hỗ trợ người dân tại địa phương tiếp cận dịch vụ số; góp phần lan tỏa tinh thần số hóa ra toàn xã hội.

Huy động nguồn lực chuyển đổi số

Trong bối cảnh ngân sách còn hạn hẹp, ngành Giáo dục tỉnh Điện Biên đã tích cực huy động các nguồn lực xã hội hóa, phối hợp với các chương trình, tổ chức trong và ngoài tỉnh để tăng cường trang thiết bị công nghệ thông tin cho học sinh và giáo viên. Chúng tôi vẫn còn nhớ hình ảnh thầy giáo Lê Xuân Vỹ, Hiệu trưởng Trường PTDTBT Tiểu học Sa Lông (huyện Mường Chà) phấn khởi khi tiếp nhận hơn 80 chiếc máy tính bảng do Chương trình “Sóng và máy tính cho em” hỗ trợ. Với các trường vùng cao như ở xã Sa Lông, việc đến trường đã là một hạnh phúc nên các em không nghĩ đến việc có thể tự mua sắm các thiết bị công nghệ đáp ứng nhu cầu học tập. Vì vậy, thầy và trò nhà trường coi đây là món quà quý giá mở ra cơ hội tiếp cận công nghệ cho học sinh vùng cao.

“Trước đây, trong đợt học online vì dịch Covid-19, các em gần như không có thiết bị học tập. Giờ đây, dù đã học trực tiếp trở lại, nhưng những chiếc máy tính bảng vẫn vô cùng hữu ích. Chúng tôi khai thác tối đa thiết bị để hướng dẫn học sinh làm quen với công nghệ, truy cập học liệu, thực hành kỹ năng số, tạo nền tảng cho công cuộc chuyển đổi số của nhà trường” - thầy Vỹ chia sẻ.

Không chỉ tại xã Sa Lông, nhiều trường khác cũng nhận được sự hỗ trợ thiết thực. Tính đến nay, ngành Giáo dục Điện Biên đã tiếp nhận và phân bổ 5.000 máy tính bảng kèm sim 4G cho học sinh học trực tuyến. Ngoài ra, ngành còn thực hiện mua sắm gần 13.000 máy tính bảng từ nhiều nguồn khác nhau để phục vụ nhu cầu học tập, giảng dạy và quản lý. Tổng số máy tính hiện có trong các cơ sở giáo dục là 12.605 chiếc, bao gồm hơn 3.100 máy phục vụ công tác văn phòng và gần 9.500 máy dùng trong dạy học. Hầu hết trường học đã được phủ sóng wifi và có kết nối internet tốc độ cao, đáp ứng nhu cầu truy cập tài nguyên số cho giáo viên và học sinh. Sở Giáo dục và Đào tạo tiếp tục phối hợp với các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp huy động nguồn lực tài trợ máy tính, thiết bị giảng dạy, hỗ trợ phần mềm. Đây là hướng đi bền vững, nhằm bảo đảm cơ sở hạ tầng đồng bộ cho công tác chuyển đổi số toàn ngành.

Chuyển đổi số trong giáo dục không phải là đích đến ngắn hạn, mà là hành trình dài hơi hướng tới một nền giáo dục hiện đại, công bằng và hội nhập. Việc đầu tư đúng hướng vào con người thông qua tập huấn, phổ cập kỹ năng số đã giúp giáo viên và học sinh thích nghi nhanh hơn với môi trường giáo dục số. Trong khi đó, sự đồng hành của xã hội qua các chương trình hỗ trợ thiết bị đã giúp rút ngắn khoảng cách số giữa các vùng miền, đảm bảo mọi học sinh đều có cơ hội tiếp cận tri thức bằng công nghệ.

Với những kết quả bước đầu, ngành Giáo dục tỉnh Điện Biên đã và đang xây dựng được nền tảng tương đối vững chắc để thực hiện các nhiệm vụ trong chương trình chuyển đổi số quốc gia.

Bài 3: Bắt nhịp số hóa, nâng cao chất lượng giáo dục