Bài 4: Tiên phong hoàn thành phổ cập AI cho giáo viên

Bài 3: Bắt nhịp số hóa, nâng cao chất lượng giáo dục

Biến trí tuệ nhân tạo thành "trợ lý"

Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào giáo dục giờ đây không còn là xu hướng mà đã trở thành nhu cầu thiết yếu. Tại tỉnh Điện Biên, ngành Giáo dục và Đào tạo đã có bước đi tiên phong khi phối hợp cùng tổ chức STEAM for Vietnam triển khai mạnh mẽ Dự án “Train the Trainers 2025: Phổ cập AI cho giáo viên tỉnh Điện Biên”. Ngày 24/2/2025, ngành Giáo dục mới nghiên cứu, xây dựng kế hoạch để giáo viên bắt đầu tiếp cận AI. Chỉ sau một tuần, lớp tập huấn đầu tiên đã chính thức khai giảng. Sau hai tháng triển khai, hàng nghìn cán bộ quản lý và giáo viên các cấp đã được làm quen và trải nghiệm các ứng dụng AI như xây dựng mô hình đơn giản, chatbot, tạo hình ảnh, phân tích dữ liệu, phân loại và nhiều hoạt động thực tiễn khác.

Cuối tháng 3, đội ngũ cán bộ nòng cốt đã tiếp cận sâu hơn với các công cụ AI thế hệ mới như ChatGPT, Copilot, Gemini… Chương trình sau đó được mở rộng đến hơn 14.000 giáo viên toàn tỉnh, tạo nên một phong trào học tập và đổi mới sâu rộng trong toàn ngành. Với sự hỗ trợ của GenAI, mỗi giáo viên không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn trở thành người hướng dẫn và truyền cảm hứng, giúp học sinh tự tin hơn trong thời đại số. Đồng thời, AI giúp các nhà trường nâng cao hiệu quả giảng dạy, xây dựng nền giáo dục hiện đại, linh hoạt.

Trước kia, cô giáo Quàng Thị Bình, giáo viên Trường PTDTBT TH và THCS xã Na Ư (huyện Điện Biên) tốn khá nhiều thời gian soạn bài giảng và làm slide. Nhưng với sự hỗ trợ của ChatGPT, Gemini và Canva, cô Bình đã dễ dàng hơn khi soạn bài giảng. “AI là chiếc cầu nối giúp chúng tôi rút ngắn thời gian, công sức trong việc thiết kế bài giảng. Nhờ GenAI, tôi có thể tạo ra những bài giảng sinh động, đúng mục tiêu, đúng đối tượng học sinh” - cô Bình chia sẻ.

Tại địa bàn vùng sâu vùng xa của huyện Tủa Chùa, thầy giáo Lò Duy Tùng, giáo viên Trường PTDTBT Tiểu học Tủa Thàng số 1 cùng đồng nghiệp đã ứng dụng AI để thực hiện đề tài “Thiết kế câu hỏi trắc nghiệm và tự luận chuyên nghiệp để kiểm tra, đánh giá học sinh môn tiếng Anh lớp 5”. Sau quá trình thử nghiệm, nhóm giáo viên đã ghi nhận những hiệu quả rõ rệt, hệ thống câu hỏi được cá nhân hóa theo trình độ, đảm bảo tính toàn diện trong đánh giá năng lực học sinh và bảo mật thông tin học sinh được đảm bảo trong suốt quá trình sử dụng AI. Theo thầy Tùng, trí tuệ nhân tạo tạo sinh (GenAI) không chỉ giúp thiết kế đề kiểm tra phong phú, đa dạng, mà còn chấm điểm nhanh, phản hồi tức thì, phân tích tiến độ học tập và giúp học sinh tự đánh giá sau mỗi bài làm.

Chia sẻ về định hướng của ngành, bà Hoàng Tuyết Ban, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo cho biết: “Ngành khuyến khích giáo viên sử dụng trí tuệ nhân tạo như một công cụ hỗ trợ trong giảng dạy. Tuy nhiên, AI không thể thay thế vai trò quan trọng của người thầy, người cô trong quá trình giáo dục và phát triển con người. Vì vậy, giáo viên ứng dụng trí tuệ nhân tạo, song vẫn cần nỗ lực hết mình để sáng tạo và truyền cảm hứng cho học sinh…”.
Hiện thực hóa phong trào “Bình dân học vụ số”

Việc phổ cập trí tuệ nhân tạo trong ngành giáo dục tỉnh Điện Biên không chỉ thể hiện tinh thần đổi mới mạnh mẽ, mà còn từng bước hiện thực hóa phong trào “Bình dân học vụ số”, tiếp nối truyền thống phổ cập chữ viết bằng việc phổ cập kỹ năng số cho giáo viên và học sinh. Đây là một bước chuyển mình quan trọng nhằm xây dựng hệ sinh thái học tập hiện đại, cởi mở và phù hợp với bối cảnh công nghệ phát triển nhanh chóng.

Đặc biệt là sự kiện “Ngày hội AI” do UBND tỉnh phối hợp với Tổ chức STEAM for Vietnam và Đại học Bách khoa Hà Nội tổ chức ngày 6/5/2025 đã đánh dấu bước tiến quan trọng khi tỉnh Điện Biên trở thành địa phương đầu tiên trong cả nước hoàn thành phổ cập AI cho 100% giáo viên toàn tỉnh.

Tại sự kiện, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Thành Đô đã nhấn mạnh tinh thần kế thừa truyền thống lịch sử Điện Biên Phủ năm xưa bằng một “chiến dịch” mới trên mặt trận công nghệ số, đó là “Chiến dịch Điện Biên Phủ - Hành trình phủ AI”, với mục tiêu đưa trí tuệ nhân tạo đến gần hơn với cộng đồng, trở thành công cụ thiết yếu trong mọi lĩnh vực của đời sống.

Phong trào “Bình dân học vụ số” cũng được phát động nhằm trang bị kiến thức và kỹ năng số cho toàn dân. Để hiện thực hóa những mục tiêu này, ngành Giáo dục đã triển khai khóa tập huấn “Ứng dụng AI thế hệ mới” dành cho đội ngũ giáo viên cốt cán. Khóa học không chỉ cung cấp kiến thức chuyên sâu về GenAI mà còn mở ra cơ hội để giáo viên sáng tạo, đổi mới phương pháp dạy học.

Cô Nguyễn Thu Hà, giáo viên Trường THCS Him Lam chia sẻ về trải nghiệm áp dụng AI trong giảng dạy môn Khoa học tự nhiên lớp 7: “Trước đây, nhiều học sinh không thực sự hứng thú với môn hóa học vì nội dung trừu tượng và khô khan. Nhưng khi tôi tích hợp AI vào bài giảng, đặc biệt là các phần như cấu tạo chất hay phản ứng hóa học, mọi thứ trở nên sinh động hơn, học sinh hiểu bài nhanh hơn và chủ động hơn trong tiếp nhận kiến thức. Việc này cho thấy AI không chỉ hỗ trợ kỹ thuật mà còn tạo động lực học tập rất rõ ràng”.

Không dừng lại ở đó, AI còn hỗ trợ giáo viên tra cứu tài liệu, viết giáo án, cá nhân hóa việc học, nâng cao khả năng tiếp cận thông tin và dự đoán kết quả học tập để can thiệp sớm khi học sinh gặp khó khăn. AI trở thành trợ lý hữu ích trong mọi hoạt động giảng dạy, từ theo dõi tiến độ đến xây dựng lộ trình học phù hợp với từng học sinh.

Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hoàng Tuyết Ban khẳng định: Khóa tập huấn đã khơi dậy tinh thần chủ động và sáng tạo trong đội ngũ giáo viên. Nhiều thầy cô không chỉ làm chủ các công cụ như: ChatGPT, Copilot hay Canva, mà còn tạo ra các sản phẩm giảng dạy tương tác, phù hợp với từng đối tượng học sinh. AI giúp cải thiện hiệu quả giảng dạy, hỗ trợ giáo viên trong việc thiết kế bài giảng, đánh giá năng lực học sinh, mà còn giúp ngành từng bước hiện thực hóa phong trào “Bình dân học vụ số” và “Hành trình phủ AI” do UBND tỉnh phát động.

Phong trào “Bình dân học vụ số” và “Hành trình phủ AI” đang từng bước lan tỏa đến từng trường học, từng lớp học trên địa bàn tỉnh. Đây không chỉ là thành quả của chính sách đúng đắn mà còn là minh chứng cho nỗ lực, tâm huyết của đội ngũ giáo viên toàn tỉnh trong việc chủ động hội nhập, đưa công nghệ hiện đại phục vụ cho sự nghiệp giáo dục, phát triển con người và hướng tới tương lai bền vững.